پیش فرض فقهی و بسترهای پیدایش آن

پیش‌فرض‌های هر نظریه‌ی علمی، مجموعه‌ای از هنجارهای پیشاتفسیری هستند که در پردازش و صورت‌بندی اصل نظریه نقش موثری ایفا می‌کنند و در ضمن تفسیر و تحلیل‌ مسایل فرعی و استنتاج نتایج آن مورد ملاحظه و مراعات واقع می‌شوند. کارکرد پیش‌فرض‌ها، حفظ انسجام درونی نظریه و توجیه نظری نتایج آن و ارتباط معنادار آنها با یکدیگر است. بر این اساس پیش‌فرض‌های فقهی مفروضاتی پیشینی هستند که فقیه بر اساس آن‌ها چهارچوب نظریه‌ی فقهی خود را سازماندهی می‌کند و در مرحله‌ی تفسیر نصوص شرعی و استنباط احکام فرعی به آنها وفادار می‌ماند. پیش‌فرض‌های فقهی عمدتاً محصول برداشت کلی فقیه از شریعت و انتظاری است که وی از مجموعه‌ی قواعد و احکام آن دارد. از این رو باید تمایز پیش‌انگاره‌های فقیهان را یکی از اساسی‌ترین عوامل اختلافات فقهی به شمار آورد. این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای، بعد از تبیین معنای پیش‌فرض فقهی و اهمیت شناخت آن به این نتیجه رسیده است که پیش‌فرض‌های فقهی علاوه بر ویژگی‌های روانی و دامنه‌ی اطلاعات فقیه، تحت تاثیر عواملی خارجی چون: محیط آموزشی، تربیت خانوادگی و شرایط فرهنگی، سیاسی و اقتصادی شکل می‌گیرند. با توجه به اهمیت موضوع و نبود تحقیقی جامع در این خصوص، بررسی چنین موضوعی ضروری به نظر می‌رسد.

presupposition of jurisprudence and its origins

the presuppositions of any scientific theory are a set of pre-interpretive norms that play an effective role in the processing and formulation of the principle of the theory, and are considered and observed in the interpretation and analysis of sub-issues and inferring its results. the function of presuppositions is to maintain the internal coherence of the theory and the theoretical justification of its results and their meaningful connection with each other. based on this, jurisprudential presuppositions are a priori assumptions based on which the jurist organizes the framework of his jurisprudential theory and remains loyal to them in the stage of interpretation of sharia texts and derivation of secondary rulings. the presuppositions of jurisprudence are mainly the product of the jurist’s general understanding of sharia and his expectations from its set of rules and rulings. therefore, the distinction between the preconceptions of the jurists should be considered as one of the most fundamental factors of jurisprudential differences. this research, using the descriptive-analytical method and referring to library sources, after explaining the meaning of jurisprudence default, has come to the conclusion that jurisprudence defaults are influenced by factors such as: educational environment, family and social conditions in addition to the psychological characteristics and scope of the jurist’s information. considering the importance of the issue and the lack of comprehensive research in this regard, it seems necessary to investigate such an issue.