ارزیابی دیدگاه تاثیر شرط باطل در ایجاد حق فسخ برای مشروط له در فقه و حقوق ایران با نگاهی به نظام‌های حقوقی خارجی

شروط باطل گاهی موجبات اختلال اصل عقد را فراهم می‌کند، مانند شروط خلاف مقتضای ذات عقد، گاهی موجب جهل به عوضین می‌شود و گاهی نیز از قبیل این دو قسم اخیر نیست. در دو صورت اول موجب بطلان عقد می‌شود، ولی در صورت سوم بنابر نظر مشهور موجب بطلان عقد نمی‌شود، لکن در اینکه آیا می-تواند بر عقد اثرگذار باشد یا نه؟ میان صاحب‌نظران اختلاف‌نظر جدی وجود دارد. بنابرنظر مشهور، اثرگذاری این گونه شروط بر عقد در قالب اعطای حق فسخ برای مشروط‌له ظهور پیدا کرده است. این پژوهش با روش تحلیلی – توصیفی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای در پی پاسخ به این سوال است که آیا شروط موردبحث موجب حق فسخ برای مشروط‌له می‌شود؟ فقهیان و حقوق‌دانان در این زمینه چه دیدگاه یا دیدگاه-های مطرح کرده‌اند؟ آیا اعطای حق فسخ برای مشروط‌له با موازین فقه معاملات سازگاری دارد؟ موضوعه نظام‌های حقوقی معاصر در این زمینه چیست؟برآیند تحقیق نشان می‌دهد که گرچه دیدگاه ثبوت مطلق حق فسخ بدون تبعیت از قید و شرطی وفق مبانی و مستندات خیار تخلف از شرط است؛ ولی اصل استقرار قرارداد و اصل تمسک به امر غیرقانونی زمینه‌های سوق به دیدگاه تفصیل میان علم و جهل مشروط‌له نسبت به فساد شرط را ببیشتر فراهم می‌کند و از این حیث با منطق فقهی و حقوقی تناسب بیشتری دارد.

evaluating the view of the effect of the void clause in establishing the right of termination for constitutional law in imamiyyah jurisprudence and iranian law with a view to foreign legal systems.

the contract, sometimes it causes ignorance of the other parties, and sometimes it is not like these last two types. in the first two cases, it causes the nullity of the contract, but in the third case, according to popular opinion, it does not cause the nullity of the contract, but whether it can affect the contract or not? there is a serious difference of opinion among experts. according to popular opinion, the effect of such conditions on the contract has appeared in the form of granting the right of termination for constitutional law.this research, with analytical-descriptive method and referring to library sources, seeks to answer the question whether the conditions in question give rise to the right to terminate the contract. what views or views have jurists and jurists put forward in this field? is the granting of the right of termination for a conditional agreement compatible with the standards of transaction jurisprudence? what is the position of contemporary legal systems in this field?the result of the research shows that although the point of view of absolute proof of the right of termination without following a condition according to the foundations and documentation is the option of violation of the condition; however, the principle of establishing the contract and the principle of adherence to the illegal matter provides the conditions leading to the detailed view of the knowledge and ignorance of the constitutional law regarding corruption, and in this respect, it is more compatible with jurisprudential and legal logic.