مبانی ابضاع از منظر فقه مذاهب اسلامی

مذاهب فقهی اسلامی با استناد به دلایلی ، از جایز بودن ابضاع سخن گفته و تعاریف و تعابیر گوناگونی از ماهیت آن ارائه نموده اند، با توجه به تاثیر مبانی فقهی ابضاع بر روی ماهیت آن ، بررسی مبانی فقهی ابضاع ضروری به نظر می‌رسد. پرسش اصلی که تحقیق حاضر در پی پاسخ به آن می‌باشد آن است که« از دیدگاه مذاهب فقهی اسلامی چه دلایلی ابضاع را پشتیبانی می‌کند ؟» فرضیه تحقیق آن است که برخی از دلایل مورد استناد برای اثبات جایز بودن ابضاع بر جواز آن دلالت ندارند .این تحقیق با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای امامیه و مذاهب فقهی اهل سنت صورت گرفته است. نتیجه حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که اختلاف در ماهیت ابضاع موجب آن شده که از یک سو در درباره رکن و شرط بودن قید«تبرعی یا مجانی بودن»در ابضاع و استحقاق دریافت اجرة‌المثل اختلاف پیش آید ؛ از سوی دیگر موجب آن شده که برخی ابضاع را عقد مستقل بدانند و برخی نیز آن را تابع عقد جعاله، یا وکالت و ... بشمار آورند . گاهی به دلایلی همچون آشنا نبودن صاحب سرمایه به تجارت و مانند آن ، ابضاع یک نوع احسان و کمک به رفع نیاز وی می باشد ، که دین آن را تشویق نموده است، از سویی به‌دلیل محترم بودن فعل مسلمان، عامل حق دریافت اجرت دارد، مگر آن که به مجانی بودن کار وی تصریح شود.

the fundamentals of merchandise (ebzae) from the perspective of islamic jurisprudence schools

various islamic jurisprudential schools have putforward different reasons to justify merchandise(ibḍᾱ') and its permissibility, offering diversedefinitions and interpretations of its essence.given the significant influence of thejurisprudential foundations of ibḍᾱ' on its nature,it is essential to critique them. this research aimsto address the central question, what are thereasons supporting the permissibility of ibḍᾱ'according to islamic jurisprudential schools? thehypothesis of the research posits that some of thereasons presented to establish the permissibility ofibḍᾱ' lack sufficient justification. using adescriptive-analytical approach and relying onlibrary sources of both imᾱmῑ and sunnijurisprudence, the research findings indicate thatvariations in the interpretation of ibḍᾱ' have led todisputes regarding the fundamental requirementof voluntariness or freedom in ibḍᾱ' and theentitlement to fair and equitable compensation.simultaneously, this divergence has resulted insome individuals regarding ibḍᾱ' as anindependent contract, while others perceive it as asubsidiary of unilateral contracts or advocacyagreements. in some cases, due to factors such asthe capital owner's lack of familiarity withbusiness practices, ibḍᾱ' is considered asbenevolence and assistance in fulfilling needs,consistent with religious recommendations. it isemphasized that an agent has the right to receiveremuneration, reflecting the dignity of the muslimtransaction, unless it is specified that his service isfree.