تحلیل انتقادی نظریه مشهور امامیه در اشتراط ولوغ برای وجوب تعفیر ظروف آلوده به بزاق دهان سگ

بر اساس نظر مشهور فقهای امامیه، برای تطهیر ظروفی که از طریق تماس مستقیم با دهان سگ نجس شده باشد لازم است آن را (تعفیر) نمود؛ تنها مدرک برای اثبات این مطلب روایات است و در آیات قرآن کریم یا ادله عقلی و حتی اجماع، نمی توان دلیل معتبری برای آن یافت؛ در روایات مربوط به حکم تعفیر از سه عنوان ( ولوغ الکلب، شرب الکلب، فضل الکلب) به صراحت نام برده شده است؛ در کنار این عناوین منصوصه عنوان غیر منصوص (لطع الکلب) نیز مورد نظر فقها بوده است؛ در مقاله حاضر مشخص خواهد شد هر یک از عناوین چهار گانه مذکور گستره معنایی خاصی دارد و حکم تعفیر برای همه آن موارد قابل تطبیق نمی‌باشد؛ همچنین نظر مشهور امامیه در مورد موضوعیت داشتن عنوان (ولوغ) برای حکم تعفیر ، مورد نقد و بررسی قرار خواهد گرفت؛ با توجه به بررسی های انجام شده، عنوان (ولوغ الکلب) علی رغم اینکه در برخی روایات مورد اشاره قرار گرفته لکن از اعتبار لازم برای استناد برخوردار نمی‌باشد؛ در این پژوهش با مقایسه و بررسی ادله این چهار عنوان مشخص خواهد شد تنها موضوع (فضل الکلب) از پشتوانه علمی قابل قبولی برخوردار است و عنوان (لطع) نیز که از موضوعات منصوص در حکم تعفیر نمی‌باشد تنها در صورتی ملحق به حکم تعفیر خواهد بود که منجر به تحقق مصداق (فضل الکلب) باشد.

a critical analysis of the renowned theory of imamiyyah regarding the conditioning of wulūgh (dogs lapping up water) on the legal obligation to purify (taṭhīr) dishes contaminated with dog’s saliva

according to the renowned view of the imāmī jurists, in order to purify the dishes that have become impure through direct contact with a dog’s mouth, it is necessary to rub them with soil (ta‘fīr); the only evidence to prove this matter is hadiths, and no valid evidence can be found for it in the verses of the holy qur’an or rational arguments or even consensus. in hadiths related concerning the ruling of ta‘fīr, three phrases wulūgh al kalb (dog’s lapping up water), shurb al kalb (dog’s drinking water), faḍl al kalb (dog’s remainder) are clearly mentioned. besides these indisputable phrases, the disputable phrase lat‘ al kalb (dog’s licking) has also been considered by jurists. in the present article, it will be clarified that each of the above mentioned four phrases has a specific meaning and the ruling of ta‘fīr is not applicable to all those cases. also, the renowned view of the imāmī jurists regarding the relevance of the term wulūgh for the ruling of ta‘fīr will be critically reviewed. according to the performed investigations, the phrase wulūgh al kalb, despite being mentioned in some narrations, does not have the required credibility to be relied on. in this research, by comparing and examining the evidence of these four phrases, it will be clarified that only the phrase faḍl al kalb enjoys an acceptable scholarly support, and the term lat‘, which is not one of the subjects included in the ruling of ta‘fīr, will be included in the ruling ta‘fīr only if it leads to the realization of clear instance of faḍl al kalb.