اعتبار رشد برای پایان حضانت و شناسایی شاخصۀ رشد در نظام حقوقی ایران

یکی از سازوکارهای حمایتی از فرزندان در نظام حقوقی ایران حضانت است. این تکلیف از ابتدای تولد بر دوش والدین است، اما در خصوص پایان و موعد آن ابهاماتی وجود دارد. علت این ابهام عدم صراحت قانونگذار در این خصوص است. باتوجه‌به اینکه موضوع حضانت «کودک» است، حقوق‌دانان پایان کودکی (یعنی بلوغ) را برابر با پایان حضانت می‌دانند، اما ازآنجاکه شناسایی خود مفهوم «کودک» محل اختلاف است، لذا این استدلال راه‌گشا نخواهد بود. طبق نظر مشهور فقهای امامیه، رسیدن توامان به سن «بلوغ و رشد» به معنای پایان حضانت است. اما به‌دلیل مشخص نبودن مفهوم رشد، این نظر نیز موجب ابهام است. مقالۀ حاضر به شیوۀ تحلیلی‌توصیفی و با مراجعه به اسناد کتابخانهای در پی آن است که این اختلاف‌ها را شناسایی و معیار مشخصی را برای پایان تکلیف حضانت مطرح کند. با عنایت به نظر مشهور فقها در خصوص شرط دانستن «بلوغ و رشد» برای پایان حضانت، بررسی مفاهیم مختلف رشد (اعم از مالی و غیرمالی)، توجه به مصالح فرزندان در جامعۀ کنونی و عرفی بودن شناسایی رشد، می‌توان به این نتیجه رسید که سن پایان حضانت تا زمانی قابل توسعه است که متخصصان و کارشناسان فرزندان را برای ادامۀ زندگی مستقل رشید تشخیص ‌دهند. پژوهش‌های موجود در این زمینه بسیار اندک و تنها ناظر به طرح بحث کلی سن حضانت است، اما این مقاله با بیان فروض مختلف رشد و توجه ویژه به منابع فقهی، راهکار اصلی را ارائه می‌کند.

Growth validity for ending custody and identifying growth index in Iranian legal system

One of the mechanisms for supporting children in the Iran’s law is custody. This task is the responsibility of parents from birth, but there are ambiguities about the end of this task. Given that the issue of custody is child, lawyers consider the end of childhood (puberty), to be the end of custody, but since identifying the concept of child is a point of contention, so this thought will not be helpful. However, according to the opinion of shia jurists, reaching the age of maturity and growth is the end of custody, which is also ambiguous due to the lack of clarity of the concept of growth. The present research has been compiled in an analyticaldescriptive manner by referring to library documents and it is identifying the differences and planning a specific age for the end of custody. Considering the wellknown opinion of jurists, examining the various concepts of growth (both financial and nonfinancial), paying attention to the current society and the customary nature of growth recognition we can say the end of custody can be extended until experts recognize children to continue independent life. There is very little research in this area and their general argument is the age of custody, but this article offers the main solution by stating different assumptions of growth and paying special attention to jurisprudential sources