عسر و حرج در قرارداد‏ ها و آثار آن در حقوق ایران به استناد اصول حقوقی

دربارۀ «عسر و حرج» در اجرای قراردادها و آثار آن در اندیشه‏ های حقوقی بسیار سخن رفته اما نتیجۀ بحث ها تاثیر چشم‏گیری در رویۀ قضائی نداشته و نیز وارد قانون مدنی نشده است. این فاصله میان نظریه و عمل بی‏ جهت نیست: نویسندگان حقوق عمدتاً به تحلیل مفهوم دشوار شدن اجرای قرارداد و تبیین قواعد مناسب پرداخته‏اند ولی از اعتبار قواعد مزبور در نظام حقوقی و امکان استناد به آنها در دادگاه‏ها کمتر بحث شده است.بی‏ گمان، حکم دادگاه‏ باید مستدل و مستند به قانون باشد و در موضع سکوت قوانین با استناد به سایر منابع حقوق صادر ‏شود. اصول حقوقی یکی از این منابع است. به استناد اصول متعددی از قبیل لاضرر، نفی حرج، لزوم رعایت حسن نیت، ممنوعیت سوء استفاده از حق و منع سودجویی در وضعیت‏های اضطراری، توقف اجرای قرارداد حرجی موجّه می نماید و به دنبال آن، اعمال ضمانت اجرا های مناسب مانند فسخ یا تعدیل قرارداد به یاری استدلال‏های حقوقی میسر می ‏شود.

Hardship in performance of contracts and its effects on Iranian law: Based on legal principles

The difficulty of enforcing contracts and their effects have been much talked about in legal writings. Nevertheless, the theory of Hardship has not entered into our civil code. This gap between theory and pointless practice have many reasons. However, the legal validity of these rules and the possibility of invoking them in the courts has been less discussed. Of course, the court’s ruling must be reasoned and documented by law, and other sources. Legal principles are one of these sources. Numerous principles such as loss, denial of embarrassment, observance of good faith, prohibition of encroachment on property, prohibition of abuse of right and prohibition of profiteering in emergency situations, can justify the cessation of the execution of the embarrassing contract and, consequently, the performance guarantee Appropriate such as termination of contract, modification of contract and suspension of performance of obligations is possible. Especially because due to the novelty of the subject, its ruling cannot be found in jurisprudence sources.