کلام نفسی و لفظی ازدیدگاه متکلمان(اشاعره ومعتزله)

کلام با دو نوعش نفسی و لفظی از منظر مکاتب و مذاهب‌ مختلف دارای تعاریف و تعابیر گوناگونی می‌باشد، و می‌توان ارایه‌ی این تعاریف را بیانگر اهمیت موضوع دانست، که بر هیچ اهل خبره‌ای پوشیده نمی‌باشد. وجود اختلاف در بیان تعاریف آنها امری بدیهی بوده؛ زیرا اختلاف طبایع در بین آدمی از حکمت‌های الهی می‌باشد. دانشمندان علوم عقلى، از جهتی به دلیلِ اعتقادِ پیروانِ ادیانِ آسمانی به ذاتِ کامل، و بی عیب خداوند؛ و از جهتی دیگر به خاطر راجع شدن مستقیم یا غیر مستقیم تمام احکام و شرایع نَبَوی، به صفتِ کلام خداوند؛ این صفت را به عنوان یکی از صفات کمال خداوندی، ازحیثیت وجود داشتن، و وجود نداشتن، و به دنبال آن، از جهت هویت و چگونگی، به چالش کشیده اند، و به نتایج متفاوت، و حتی متناقضی نائل شده اند؛ به نحوی که عده ای از آنان، وجود همه صفات خداوند و از جمله: صفتِ کلام را در ریشه نفی کرده، و معتقد به خداوندی مجرد از صفاتِ ازلى می باشند، و عده ی کثیری دیگر ، قائل به وجود صفات  و از جمله: صفت کلام، برای خداوند بوده، و آنان را، از معانی قدیم و قائم به ذات خداوند می دانند. و برخی دیگر نیز هر چند مانند گروه دوم، قائل به وجود صفات و قیام آنها به ذات خداوند می باشند، اما قِدَمْ و ازلى بودن برخى از صفات، و از جمله: صفت کلام را، نفی کرده، و آنها را حادث می دانند. و علمای هر فرقه ای، با طرح مسائل علمی نظری در این باب، از دیدگاه و عقیده ی خود دفاع کرده، و دلایل خود را تبیین کرده اند. در این جستار، به بررسی کلام نفسی و لفظی، از دیدگاه متکلمین اسلامی، و بالاخص دو گروه اصلی(معتزله و اشاعره) پرداخته می‌شود، که در ادامه بحث، پس از تفکیک معانی لغوی، و اصطلاحیِ کلام، و ارایه ی مصادیق آن، دلایل، و مستندات عقلی، و نقلی هر گروه، به شیوه تفصیل بیان می‌گردد.

Theological and rhetorical point of view of theologians (Ash’arites and Mu’tazilites)

This word, with its two types spiritual and pronounced has different definitions and interpretations from the perspective of different schools and religions, and it can be said that these definitions imply the importance of a subject that is hidden to no expert. Intellectual scholars, on the one hand because of the belief in the divine followers of the divine essence, without fault, and on the other, for direct or indirect reference to all prophetic laws and ordinances, to the word of God; They have challenged the attributes of the perfection of God, the existence of, and the absence of, and subsequently, of identity and how, and have achieved different, and even contradictory, results, some of which have existed All of the attributes of God, including: They negate the attribute of the word at the root, believing in God as one of the attributes of God, and many others attribute the attributes And among them: the attribute of the Word was to God, and they are regarded as of the ancient and vertical meanings of the essence of God.