اصل دلیل کافی ضعیف، تلاش نا فرجام گیل و پراس

براهین کیهان شناختی با محوریت جهان مادی سعی در اثبات موجودی دارند که بتوان وجود این جهان را به آن نسبت داد.«برهان مبتنی برامکان » یکی از آن براهین است. این برهان از اصل علیت به عنوان پیش فرض استفاده می کند. تمرکز اصل علیت بر نیاز هر موجود به یک علت ، برای تبیین چرایی وجود آن است. در قرن هفده لایبنیتس اصل دلیل کافی را به عنوان یک اصل شناختی قابل استفاده به جای علیت ارائه نمود:«هر پدیده ای ضروتا دلیلی دارد که آن را تبیین می کند». گیل و پراس بعدها نسخه ای ضعیف تر از اصل دلیل کافی ارائه کرده اند که وجه امکان را جایگزین وجه ضرورت موجود در آن می نماید. آنان معتقد اندکه برخلاف اصل دلیل کافی(قوی)، پذیرش اصل جدید آن ها، برای یک خداناباور چندان مووونه ای ندارد. نتیجه ی برهان جدید، حقیقتی است ممکن که بازگو کننده ی وجودی ضروری است. البته آنان معتقدند که خودِ این برهان، اطلاعات چندانی در مورد خصوصیات آن موجود ضروری به دست نمی دهد. آن ها برهان خویش را با زبان ریاضی و با استفاده از تعریف «جهان های محتمل» تبیین می نمایند. s5 ، سیستم منطقی جهان های محتمل آن هاست ولی بر خلاف آن چه براس در مدخل استنفورد به خطا ادعا کرده است، آنان به طور صریح از پیش فرض های آن در برهان خود استفاده نکرده اند. انتقادات زیادی بر این برهان نگاشته شده که بیشتر به لوازم غیر قابل قبول آن پرداخته شده است. گیل و پراس نیز سعی کرده اند در مقاله هایی مستقل به پاسخ آن ها بپردازند. به نظر می رسد که همچون منتقدان ،خودِ گیل و پراس نیز بیش از آن که به براهین مخالفین توجه کنند به لوازم سخن آن ها دقت می کنند و آن جا که مثلا لازمه ی مورد ادعای آلمیدا و جودیش نادرست است از اساس برهان آنان را رد می کنند و از سوی دیگر چون نتیجه ی برهان اپی چندان ناخوشایند نیست، متفتن نکته ی انحرافی برهان او نمی شوند. چیزی که همه ی این منتقدان را به بیراهه برده است، تبیین ناصحیح از مفهوم احتمال است. ما تبیین صحیح آن را ،آن گونه که راسموسن نیز یادآور شده خواهیم آورد. ما سپس نشان خواهیم داد که هرچند پاسخ های گیل و پراس در دفاع از نتیجه ی برهان جدیدشان، شایان تامل است ، ولی این به معنای بطلان همه ی ادعاهای منتقدین نیست. نتیجتاً با دقت در برهان گیل و پراس، لغزش گاه آنان و نافرجامی برهان جدیدشان آشکار می گردد و می توان دریافت که همه ی تلاش های منتقدین نیز معطوف به همین یک خطا می شود که گویا منتقدین نتوانسته اند به درستی آن را متمایز نمایند. نهایتا به این می رسیم که گیل و پراس از طریق برهانی نادرست به نتیجه ای رسیده اند که می توان از جهت منطقی از آن دفاع نمود و تصویری شهودی از آن ارائه داد یعنی حقیقتی ممکن که گزارشگر فعل اختیاری یک موجود ضروری است ( فعل خداوند همچون خلقت )که تفسیرگر وجود جهان است.