آنتونی کنی و زبان دینیِ استعاری

آنتونی کنی با اخذ مفهوم «بازی زبانی» از ویتگنشتاین و براساس بیان‌نا‌پذیریِ خدا نظریه‌ای در باب مفهوم خدا و کیفیت سخن‌گفتن از خدا پرورانده است. طبق نظر او، اولاً استعاره یعنی اخذ یک کلمه از یک بازی زبانی و استعمال آن در یک بازی زبانی دیگر؛ ثانیاً ملاک تعلق یک کلمه به یک بازی زبانی آن است که ورودی آن بازی (تجربه‌ی ما از امور) یا خروجی آن (تاثیر ما بر امور) مشتمل بر تماس با مابازای آن کلمه باشد؛ ثالثاً خدا نه متعلَق تجربه‌ی ما واقع می‌شود و نه می‌توانیم بر او تاثیر بگذاریم. بنابراین هر نوع استعمال کلمه‌ی «خدا» در هر بازی زبانی استعمالی استعاری خواهد بود. این نظریه با نقدهای مختلفی مواجه شده است که از میان آن‌ها سه نقد مایکل اسکات از این قرارند: 1. شرط کنی برای تعلق یک کلمه به یک بازی زبانی غیرقابل‌دفاع است؛ 2. حتی اگر این شرط را بپذیریم، می‌توانیم با استناد به آرای کسانی مثل آلستون در باب تجربه‌ی دینی و علم الهی، نوعی تماس با متعلق «خدا» را بپذیریم. 3. در جملاتی مثل «خدا بخشی از تثلیث است»، موضوع و محمولْ دینی‌اند و معلوم نیست که چرا استعمال «خدا» در چنین جملاتی استعاری است. در این مقاله با استناد به بیان‌ناپذیری موردنظرِ کنی، مفهوم «غیریت طولی» معرفی می‌شود که بر اساسِ آن، استدلال می‌شود که در نقدهای اول و دومِ اسکات این غیریتِ طولی مغفول واقع شده است. هم‌چنین استدلال خواهد شد که می‌توان با تکیه به روح نظریه‌ی کنی، استعاری‌دانستنِ استعمال «خدا» در جمله‌ی «خدا بخشی از تثلیث است» را بدین‌گونه تبیین کرد که «خدا» در هیچ ساختار موضوع محمولی توطن نمی‌یابد. با این حال، در پایان اختصاراً توضیح داده می‌شود که چون ظاهراً مفهوم بازی‌ زبانی حد استعلایی فعالیت‌های زبانی ما را نشان می‌دهد، می‌توان انگاره‌ی عدم‌تعلق «خدا» به هیچ‌یک از بازی‌های زبانی را مخدوش دانست.