بررسی و نقد طبیعت‌گرایی هستی‌شناختی در خداناباوری با تکیه بر جهان‌شناسی برتراند راسل

طبیعت‌گرایی هستی‌شناختی یک دیدگاه فلسفی و یک جهان‌بینی است که به‌عنوان آموزه‌ای متافیزیکی وجود را صرفاً از آن هستنده‌های طبیعی می‌داند. این نگرش که یکی از جهت‌گیری‌های غالب فلسفۀ تحلیلی است، هویات فراطبیعی را انکار و برای آن‌ها شان وجودی و علّی قایل نیست. برتراند راسل یکی از بنیان‌گذاران این طرز تفکر است و از جمله خداناباوران به‌نام در دورۀ معاصر به‌حساب می‌آید. او به‌منظور مدلل ساختن خداناباوری خود، با تکیه بر داده‌های علوم تجربی به توجیه فلسفی هستنده‌ها می‌پردازد، طبیعت و نیروهای آن را قائم بالذات و واقعیت نهایی همه چیز می‌داند، و با این تلقی سرانجام به خداناباوری سلبی می‌رسد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، از میان نقدهایی که راسل به خداباوری وارد کرده است، این فهم هستی‌شناختی او را از نظر منطقی و فلسفی به نقد می‌کشد و نشان می‌دهد که اولاً طبیعت قائم بالذات نیست و استدلال‌های استقرایی نمی‌تواند به ضرورت و یقین حکم کند که در هرم هستی تدبیر فراطبیعی وجود ندارد. ثانیاً قائم بالذات آفریننده است و بین او و جهان رابطۀ علّی مستحکمی در آفرینش و در بقا حکم فرماست. به‌نظر می‌رسد از دریچۀ نقد تلقی هستی‌شناختی راسل می‌تواند به فهم بهتری از خداباوری نیز رسید. طبیعت‌گرایی علمی، طبیعت‌گرایی فلسفی، هستی‌شناسی، برتراند راسل، خداناباوری