ارزیابی نقصان استدلال‌های فلسفی مسئله شر: نقد و بررسی دیدگاه ون‌اینواگن

مهمترین برهان علیه باور به وجود خداوند مساله شر می باشد. این مسئله شامل مجموعه ای از تقریرهای مختلف است که برای رد وجود خداوند و همچنین عدم باور به وجود آن طراحی شده است. این تقریرها را می‌توان به دو دسته‌ی اصلی مسئله‌ی منطقی شر و مسئله‌ی قرینه‌ای شر تقسیم کرد. درطول تاریخ پاسخ های گوناگونی به این مساله داده شده است که مهمترین آنها در دو گروه قرار می گیرند: 1- نظریه های موسوم به عدل الهی و 2- نظریه های موسوم به دفاعیه. پیتر ون‌اینواگن بدون توجه به نوع تقریر بیان شده در مسئله‌ی شر بر نقصان این مسئله تاکید می‌کند. پافشاری او در اشاره به نقصان مسئله شر پیامد نظر او مبنی بر نقصان تمامی مسائل اساسی فلسفی است. او برای نشان دادن نقصان این مساله همچون مسائل اساسی دیگر فلسفه، در قدم اول به مفروض گرفتن جهانی مثالی متوسل می‌شود که در آن افراد لاادری و آرمانی‌ای وجود دارند که موضعی له و علیه مسئله‌ی شر ندارند. در مقابل این افراد لاادری یک موافق و یک مخالف مسئله‌ی شر نیز در آن وضعیت آرمانی حاضر هستند. حال یک نظریه‌ی فلسفی زمانی موفق است که موافق آن نظریه بتواند مخاطبان فرضی را به تایید این نظریه راغب سازد؛ درغیر این صورت باید به ناکامی این نظریه حکم شود. یکی از دلایل اصلی ناکامی استدلال‌ها و نظریه‌های فلسفی، توجیهاتی است که مخالف نظریه در برابر مخاطب آرمانی ارائه می‌دهد. ون‌اینواگن در قدم دوم استدلال خود به دفاعیه‌ی مبتنی بر اختیار خود در رد مسئله‌ی شر می‌پردازد. ون اینواگن این دفاعیه را بدون تلازم به صدق آن علیه مسئله ی شر مطرح کرده و چون از نظر او این دفاعیه می تواند مانع پذیرش نتیجه ی مسئله ی شر از جانب مخاطبان آرمانی گردد، برهان شر را ناکام می داند. ولی برهان او که دال بر نقصان تمامی نظریه‌های بنیادی فلسفه است-از جمله دفاعیه‌ی مبتنی بر اختیار خود او-دارای شکاف‌های اساسی و همچنین مشکلات عمده‌ای است. می‌توانیم به طور خلاصه به چند مورد از آن اشاره کنیم. ون‌این‌واگن در کتاب مسئله‌ی شر عنوان می‌کند که استدلال‌های موفق در علم و زندگی روزمره وجود دارد. حال این سوال پیش می‌آید که معیار اصلی ون‌اینواگن در موفقیت و ناکامی چنین استدلال‌هایی چیست؟ آیا نمی‌توان با همان شرایط آرمانی به عدم موفقیت هر یک از استدلال‌های این حوزه‌ها نیز حکم کرد. این مسئله ما را به ایراد بعدی راهنمایی می‌کند. وضعیت آرمانی و به‌خصوص افراد آرمانی در این استدلال مشکل‌ساز است و شبیه مفهوم بی‌نهایت مبهم است. با این تفاوت که در این‌گونه استدلال‌ها به مصادیق این افراد اشاره می‌کنیم. در حالی‌که، برای نمونه، در حساب استاندارد برای بی‌نهایت مصداقی را در نظر نمی‌گیریم. همچنین می‌توان موفقیت و کامیابی در استدلال‌ها را به طرق دیگر نیز بیان و تعریف کرد و در این‌صورت نتایجی دیگر، برخلاف نظر ون‌اینواگن به دست خواهد آمد. برای نمونه می‌توان مخاطب را این‌گونه فرض کرد که بعد از شنیدن دلایل له و علیه مسئله‌ی شر همچنان لاادری باقی بماند و به صدق هیچ‌یک از نتایج ملزم نشود اما احتمال استدلال مسئله‌ی شر را بیشتر بداند. بنابراین باید اذعان داست که باورپذیری دفاعیه‌ها هم می‌تواند مهم باشد. اما همان‌طور که می‌دانیم دفاعیه‌ها به صادق بودن و باورپذیری نیاز ندارند وهمچنین نیازی نیست که طرفداران (مدافعان) و یا مخاطبان آن به صدق آن باور داشته باشند و بدین صورت تناقضی بین نتایج و تبعات مختلف نظریه‌ی ون‌اینواگن پیش خواهد آمد.