دسته‏بندی ادله الحاد

استدلال‏های مربوط به خداناباوری متعددند. در میان مدافعان خداناباوری، برخی بدون آنکه دغدغه‏ای نسبت به دسته‏بندی آنها داشته باشند به لحاظ اهمیت یا علاقه یا شیوع و گستردگی آنها، به تبیین آنها می‏پردازند؛ جی. ال. مکی از این دسته فیلسوفان است. اما برخی نظیر گراهام اوپی، می‏کوشند آنها را در یک نظام خاصی قرار داده، به گونه‏ای به دسته‏بندی آنها بپردازند. اگر بتوان این استدلال‏ها را در یک ساختار عقلیِ جامع یا نسبتا جامع قرار داد و به دسته‏بندی آنها در چند دسته اصلی پرداخت هم مطالعه آنها و هم سنجش اعتبار آنها به مراتب آسان تر خواهد شد. در این مقاله، پس از درآمدی دربارۀ اصطلاح «خداناباوری» و «خداباوری» و اصطلاحات همگن، به دسته‏بندی استدلال‏های مربوط به خداناباوری خواهیم پرداخت. روشن است که دسته‏بندی آنها باید با تکیه بر معیارهایی صورت گیرد. در این مقاله، ضمن اشاره به چند نوع دسته بندی، از جمله دسته‏بندی آنها به استقرایی و قیاسی، و دسته‏بندی آنها به مستقیم و غیرمستقیم و تطبیقی، دستبه‏بندی پیشنهادی خود را مطرح خواهم کرد. در این دسته بندی، استدلال‏های خداناباوری را در چهار دسته اصلی مطرح می‏کنم: نخست استدلال‏های استقرایی؛ دوم، استدلال‏های قیاسی؛ سوم استدلال‏های مبتنی بر استنتاج بهترین تبیین؛ و چهارم استدلال‏های عمل گرایانه. این کار به منزلۀ شِما و نقشۀ کلی برای پژوهشگران خواهد بود، به ویژه با توجه به اینکه در بررسی این استدلال‏ها می‏کوشیم برای هر یک از دسته‏ها نمونه‏هایی عینی از فیلسوفان را ذکر کنیم.