رابطه فیزیکالیسم با خداباوری و خداناباوری؛ آیا فیزیکالیسم با خداباوری قابل جمع است؟

یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در فلسفه دین تعارض میان باور علمی و باور دینی است. امروزه علم تجربی فیزیکالیسم را پیش‌فرض خود قرار داده است. به عبارت دیگر بر اساس روش‌شناسی علم تجربی علت پدیده‌های طبیعی منحصرا علل مادی است. بسیاری از فیلسوفان و دانشمندان علوم تجربی این پیش‌فرض را به معنای نفی موجود غیرمادی تفسیر کرده‌اند که تفسیری مادی‌گرایانه و طبیعت‌گرایانه است. به عبارت دیگر پذیرش روش علمی را به معنای نفی وجود هرگونه موجود غیرمادی دانسته‌اند که منجر به الحاد و خداباوری می‌شود.اما به نظر می‌رسد تفسیر فیزیکالیسم به نفی موجود غیرفیزیکی یک تفسیر خام طبیعت‌گرایانه است. اگر تفاسیر مختلف فیزیکالیسم را مد نظر قرار دهیم همه آن‌ها به طبیعت‌گرایی هستی‌شناختی ختم نمی‌شود و دست‌کم برخی تفاسیر از فیزیکالیسم به انکار موجود فراطبیعی نمی‌انجامد. بنابراین از یک طرف فیزیکالیسم را به گونه‌های مختلفی می‌توان تعریف کرد و از سوی دیگر خداباوری و به تبع آن خداناباوری نیز انواع گوناگونی دارد. به همین دلیل رابطه فیزیکالیسم با گونه‌های مختلف خداباوری/ خداناباوری پیچیده‌تر از آن است که به سادگی بتوان در خصوص آن داوری کرد. هر کدام از معانی فیزیکالیسم رابطه متفاوتی با یک برداشت از خداباوری/ خداناباوری دارد.در این مقاله ابتدا تعاریف مختلف فیزیکالیسم را که دست کم در دو دسته حذف‌گرا، دوگانه‌انگار قابل انقسام است ارائه خواهم کرد. در ادامه به ذکر انواع مختلف خداباوری اشاره خواهم کرد و در پایان رابطه هر کدام از این انواع را با یکدیگر خواهم پرداخت. در این مقاله می‌کوشم نشان دهم باور به فیزیکالیسم به هیچ وجه به معنای گرایش به الحاد و خداناباوری نیست و دست کم یکی از تعاریف فیزیکالیسم با پاره‌ای از گونه‌های خداباوری (دینداری) قابل جمع است.