جمهوری اسلامی و سناریوهای آینده معطوف به قدرت آمریکا

پیروزی انقلاب اسلامی و حضور ایران به‌عنوان یکی از قدرت‌های آینده در جهان اسلام و نظام بین‌الملل، نقطه عطفی در رقابت جدی در روابط ایران و آمریکا به شمار می‌آید. چراکه ایران به‌عنوان یکی از پیشران‌های کلیدی در تحولات منطقه‌ای و جهانی، تهدیدی بر منافع سرشار آمریکا و هم‌پیمانان آن می‌باشد. در این رابطه، آمریکا با تمام قدرت و ظرفیت، تلاش گسترده نموده است تا از ایفای نقش منطقه‌ای و جهانی ایران جلوگیری نماید. در این جهت، عمده سیاست‌های راهبردی آمریکا از سرنگونی نظام جمهوری اسلامی تا تلاش برای مهار ایران در قالب استراتژی مهار، در دستور کار این کشور قرار داشته است. لیکن مسئله این است که در یک بررسی اجمالی و مروری بر چهار دهه، علیرغم نشیب و فرازهای مهم در تحولات جهانی، اکنون آمریکا در شرایط بسیار متفاوت‌تر از گذشته و در آستانه فصل جدیدی از قدرت قرار دارد. به‌طوری‌که می‌توان از این فصل جدید به‌عنوان پاییز آمریکایی یاد کرد و اذعان داشت که قدرت آمریکا در جهان، چون برگ خزان در حال ریزش و افول است. بحران اقتصادی و سیاسی در آمریکا و انعکاس آن بر ساختار اقتصاد جهانی، باعث شده است تا برخی از دولتمردان آمریکایی به دخالت این کشور در مسائل جهانی، کمتر تمایل نشان دهند. لذا پیش‌بینی احتمال افول ایالات‌متحده از اریکه قدرت جهانی، بسیار جدی و دور از دسترسی نیست. همچنین در کنار چالش آمریکا با ایران، مجموعه شرایط و مسائل کنونی فرصت‌های مناسب و ظرفیت‌های اقتصادی سایر رقبای جهانی چون چین، روسیه و ...، شرایط تضعیف موقعیت آمریکا را بیشتر تشدید می‌نماید. مفروض این است که محیط امنیتی جهانی از درهم‌آمیختگی بسیاری رنج می‌برد و افکار عمومی جهان نسبت به تاثیر سیاست‌های مداخله‌جویانه آمریکایی – اسرائیلی، واکنش نشان داده و ائتلاف این دو را عوامل مهم در ایجاد بحران و شکل‌گیری وضعیت تهدید منطقه‌ای و جهانی می‌دانند.مسئله این است که شرایط ناپایدار منطقه‌ای و تامّل در روندهای گذشته و حال، پیشران‌ها و عدم قطعیت‌های آینده و نشانه‌های ضعیف، دلالت بر چالش جدی و گسترش زمینه‌های افول قدرت جهانی آمریکا دارد. در این پژوهش، با استفاده از روش سناریونویسی تلاش شده است تا سناریوهای آینده معطوف به قدرت آمریکا و متاثر از موقعیت ایران در آینده معرفی شود. از آنجا که سناریو پردازی به‌عنوان یکی از روش های رایج آینده‌پژوهی همواره به دنبال آن بوده تا آینده های بدیل و شرایط حاضر حاکم بر هر موضوع را بررسی کند؛ لذا فرایند پژوهش، تبیین موضوع، شناسایی کنشگران، پیشران‌ها و شناسایی عدم قطعیت‌ها و درنهایت، طراحی چارچوب و نگارش سناریوها است.