جایگاه فنون بلاغی در تبیین معنایی آیات قرآن کریم

از مهمترین اهداف علم تفسیر، تبیین و ابهام زدایی معنایی است که هم در معناشناسی واژگان و عبارات قرآنی اهمیت به سزایی دارد و هم در بیان مقصود و مفاد آیات بسیار راهگشاست. از این رو مفسران قرآن درصددند با استفاده از روش ها، ابزارها و مستندات متعدد، از جمله روش تفسیر قرآن به قرآن، در این مسیر گام بردارند. دراین نوشتار سوال اساسی این است که قرآن به عنوان یک کتاب بزرگ ادبی، برای تبیین معانی واژگان، عبارات، و جملات خود از چه علوم و فنون ادبی نیز استفاده نموده است؟ بررسی ها نشان می دهد، قرآن کریم در بسیاری آیات از علوم و فنون بلاغی همچون «صحت اقسام»، «صحت تفسیر»، «تکمیل و تتمیم» ، «تعلیل»، «احتراس»، «ایغال» و .... فراوان بهره گرفته که از منظر روش شناسی تفسیری همچنان نیازمند پژوهش است. زیرا هرچند در باره فنون ادبی و بلاغی قرآن کتاب ها و مقالات عدیده ای نوشته شده لیکن بازنگری آنها با رویکرد تفسیری و تبیین معنایی رویکردی است که کمتر مورد توجه واقع شده است. رویکردی که نه تنها اهمیت و ضرورت توجه به این مقوله های بیانی را یادآور می شود که در تفسیر ادبی قرآن نیز بسیار راهگشا بوده و زیبایی های قرآن را بیش از پیش متجلی می سازد. در این نوشتار به روش کتابخانه ای ضمن توصیف و تحلیل برخی از این فنون بلاغی، از باب نمونه به آیات متعدد قرآن نیز استناد و استشهاد می شود.