کارایی سیستم‌های خبره در برآورد تبخیر- تعرق مرجع ساعتی با بکارگیری آزمون گاما به منظور تعیین پارامترهای موثر بر آن

با توجه به اهمیت تعیین دقیق و به موقع تبخیر و تعرق در محاسبات بیلان آبی و برنامه ریزی های آبیاری از یک سو و نبود داده های مناسب هواشناسی از سوی دیگر، ارائه یک مدل ساده، کم هزینه و دقیق را در ارائه این پارامتر ضروری می نماید. لذا این تحقیق با هدف استفاده از توانمندی‌های سیستم استنتاج فازی (fis)و شبکه عصبی(anns-bfgs) برای برآورد تبخیر و تعرق مرجع ساعتی با استفاده از روش پنمن – مونتیث – فائو (pmf56) و asce، در طول دوره آماری 2008 و 2009 بوده که پس از حذف نقاط پرت، تعداد 9128 داده ساعتی مورد استفاده قرار گرفت. در ادامه از تست گاما و m تست، برای ترتیب اهمیت پارامترهای ورودی و تعیین تعداد داده معنی‌دار برای آموزش شبکه و یافتن بهترین ترکیب بکار گرفته شد. که نتایج m تست نشان داد تعداد 778 داده معنی‌دار را می‌توان برای آموزش مدل بکار برد، اما در این تحقیق برای نتایج بهتر از 70 درصد داده‌ها برای آموزش و 30 درصد برای تست مدل مورد استفاده قرار گرفت. کارایی مدلهای مورد مقایسه با استفاده از آماره‌های rmse،mbe ،r ، معیار جاکوویدز (t) و معیار صباغ و همکاران (r2/t) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج مدلهای فازی و شبکه عصبی ارائه شده با پارامترهای ورودی متفاوت با هر دو مدل pmf56 و asce نشان دادند که، این سیستم‌ها قادر به برآورد تبخیر وتعرق مرجع ساعتی با دقت قابل قبولی هستند، بطوری که نتایج رتبه­بندی مجموع معیارهای ارزیابی، نشان داد که مدل فازی با 3 متغیر ورودی (دما، رطوبت نسبی و تابش خورشیدی) و مدل شبکه عصبی bfgs5-7-1 با 4 پارامتر ورودی (دما، رطوبت نسبی، سرعت باد و تابش خورشیدی) تطابق بسیار خوبی با مدل pmf56 و asce در مرحله آموزش داشت. به طوریکه معیارهای rmse،mbe ،r ، t و r2/t برای مدل‌سازی تبخیرتعرق pmf56 و asce با مدل فازی با 0 ورودی به ترتیب 0/04، 0/01-، 0/99، 23/5، 0/041 و 0/05، -0/008، 0/974 ،9/5 ،0/1 بدست آمد. همچنین نتایج ترکیبی تست گاما نشان داد که کمترین مقدار آن برای مدل pmf56 و asce با 4 ورودی به ترتیب 0/00032 و 0/00115 بدست آمد. اما نتایج بررسی مجزا پارامترهای ورودی نشان داد که در هر دو روش pmf56 و asce کمترین گاما برای تابش خورشیدی بدست آمد، که نشان می‌دهد این پارامتر بیشترین تاثیر را روی تبخیر تعرق ساعتی دارد.