ارزیابی تاثیر نوع دانه‌بندی سدهای اصلاحی گابیونی بر روند انتقال آلودگی در بسترهای درشت دانه

افزایش روز افزون جمعیت و آلوده شدن منابع آبی، کاهش کیفیت آب‌های سطحی را در پی خواهد داشت. بنابرا‌ین پژوهشگران به دنبال روش‌های مختلف جهت کاهش آلاینده‌ها و کنترل آنها می‌باشند. مشخصات فیزیکی، هندسی و هیدرولیکی آبراهه‌ها و رودخانه‌ها در انتقال آلودگی نقش مهمی دارند. یکی از سازه‌هایی که در رودخانه‌ها برای مقاصد مختلفی احداث می‌شود سدهای اصلاحی گابیونی می‌باشد. یکی از عوامل موثر بر روند انتقال آلودگی در رودخانه‌ها دانه‌ندی این سازه‌ها می‌باشد که در این پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد. آزمایش‌های این پژوهش در یک کانال آزمایشگاهی با طول 12متر، ارتفاع 70، و عرض 50 سانتیمتر با بستر درشت دانه به قطر متوسط 11/85میلی‌متر و شیب طولی 0/006 و در دو دبی جریان (2/5، 7/5) متر مکعب بر ثانیه انجام شد. نمونه یک سد اصلاحی گابیونی با طول 75، عرض 48 و ارتفاع 40 سانتیمتر در دو نوع دانه‌بندی درشت‌دانه و ریز‌دانه استفاده شد. کلرید سدیم (nacl) بعنوان ماده ردیاب با تزریق آنی به جریان به کار برده شد. هدایت الکتریکی توسط دو حسگر با فاصله‌های 1/5و 9 متری از محل تزریق آلودگی اندازه‌گیری شد و منحنی‌های رخنه بر مبنای میزان غلظت مواد محلول به دست آمد. مقایسه منحنی رخنه‌ به دست آمده نشان داد که در مصالح درشت‌دانه به دلیل تخلخل زیاد، میزان ماند آلودگی نسبت به مصالح درشت‌دانه کمتر است به همین دلیل زمان خروج آلودگی از کانال نسبت به مصالح ریزدانه کاهش می‌یابد. در مصالح ریزدانه غلطت اوج آلودگی در بالادست کانال در مقایسه با ریزدانه بیشتر است اما با گذشت زمان و عبور آلودگی از سد غلظت دبی اوج در پایین‌دست کاهش می‌یابد. در دبی‌های بالاتر در مصالح درشت‌دانه زمان خروج آلودگی نسبت به مصالح ‌ریز‌دانه کمتر است بنابراین غلظت دبی اوج کمتری را دارد.