ارزیابی هیدرولیکی روش‌های بر حسب درخواست در شبکه‌های آبیاری (مطالعه موردی: کانال عقیلی شرقی)

یکی از دلایل عملکرد ضعیف سامانه‌های آبیاری، توزیع نامناسب آب تحویلی به کشاورزان است . در دهه‌های اخیر لزوم تغییر نوع مدیریت در برنامه‌ریزی تحویل و توزیع آب در شبکه‌های آبیاری موجود از روش گردشی به روش برحسب درخواست، برای بالابردن سطح انعطاف‌پذیری کشاورزان در عوامل تحویل آب، مطرح شده است. . اما یکی از چالش‌هایی که در زمینه بهره‌برداری کانال‌ها وجود دارد، رفتار غیرماندگار جریان در اثر عملیات بهره‌برداری میباشد به خصوص زمانی که تعداد درخواست ها در شبکه افزایش می‌یابد. با توجه به ناپایدار بودن جریان، میزان تحویل آب به آبگیرها، ممکن است با مازاد یا کمبود قابل توجهی همراه باشد و برنامه‌ریزی در مورد شدت جریان تحویلی مورد نظر حاصل نشود. لازم است تفاوت میزان آب تحویلی و برنامه ریزی شده با استفاده از ابزارهای مناسب تعیین گردد. در این تحقیق ابتدا برنامه‌ریزی با سه روش برحسب درخواست با دو عامل متغیر از سه عامل تحویل، برای کانال مورد مطالعه که کانال عقیلی شرقی است صورت پذیرفته و سپس 12 سناریو به صورت افزایشی و کاهشی در دبی ورودی کانال برای روش‌های برحسب درخواست منتخب، تعریف شده است. با بررسی این 12 سناریو نتیجه شده است با اینکه رفتار هیدرولیکی جریان با افزایش انعطاف پذیری و پیچیدگی عملیات بهره‌برداری، بخصوص در بازه‌های زمانی کوتاه تر باعث ایجاد امواج غیرماندگار شده است، اما چنانچه دستورالعمل‌های بهره برداری و عملیات تنظیم سازه‌ها طبق توصیه‌های صورت گرفته به خوبی انجام شود، عملکرد هیدرولیکی کانال، در گزینه‌های مختلف انعطاف‌پذیری، تفاوت چندانی ندارد و معیارهای تقسیم بندی انعطاف‌پذیری روش‌های تحویل بر حسب درخواست، صرف‌نظر از رفتار هیدرولیکی جریان در کانال به جای خود معتبر بوده و تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند.