مقایسه تاثیر روش آبیاری بر تجمع املاح در منطقه ریشه

در این پژوهش تاثیر دو شیوه آبیاری سطحی و بارانی بر تجمع املاح در منطقه ریشه برای گیاه گندم در دشت بیرجند مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا پس از محاسبه نیاز خالص گیاه گندم، در یک بررسی میدانی مقدار آب مصرفی در آبیاری سطحی بر اساس حجم آب مصرفی و دور آبیاری تعیین گردید. سپس نیاز آبی ناخالص گیاه گندم در صورت استفاده از آبیاری بارانی محاسبه شده و حجم آب مورد نیاز برای هر دو شیوه آبیاری با یکدیگر مقایسه شد. به منظور تعیین نیاز آبشویی، از منابع تامین آب کشاورزی و خاک مزرعه مورد مطالعه نمونه‌برداری شد و در محیط آزمایشگاهی هدایت الکتریکی نمونه‌های آب و عصاره اشباع خاک اندازه‌‌گیری گردید. بر اساس املاح محلول بر جا مانده در زمین که منشا آن آب آبیاری است، نیاز آبشویی برای آبیاری سطحی و بارانی محاسبه و با یکدیگر مقایسه گردید. نتایج نشان داد که راندمان فعلی آبیاری سطحی در مزرعه به دلیل نفوذ عمقی زیاد آب 48 درصد بوده که با در نظر گرفتن مقدار آب برگشتی به آبخوان در مقیاس حوضه این راندمان 55 درصد می‌باشد. نیاز آبشویی آبیاری بارانی 57/1 برابر بیشتر از نیاز آبشویی آبیاری سطحی می‌باشد. مقایسه نیاز ناخالص آبی دو روش آبیاری نشان می­دهد که این نیاز در آبیاری سطحی 17/1برابر بیشتر روش آبیاری بارانی است. بنابراین کاربرد روش‌‌ آبیاری بارانی در مناطق خشک مانند دشت بیرجند که آب حاوی املاح زیاد است کارایی مطلوب نداشته و با در نظر گرفتن دیدگاه‌های کلان مدیریت پایدار آب در مقیاس حوضه توصیه می‌شود با به کارگیری راهکارهای اصلاحی از روش آبیاری سطحی استفاده شود.