تحلیل آب مجازی برخی از محصولات کشاورزی در استان فارس

تجارت آب مجازی یکی از راهکارهای کاهش فشار بر منابع آب است. مفهوم تجارت آب مجازی بر این است که کشورهایی که با کمبود آب روبرو هستند، باید از کشورهای پرآب، کالا وارد کنند و از تولید کالاها و خدماتی که در فرآیند تولید خود به آب بیشتری نیاز دارند، بپرهیزند. علاوه بر توجه به مفهوم تجارت بین المللی آب مجازی، در سطح ملی و بین استانی نیز میتوان به این موضوع توجه نمود. استان فارس طی سال های اخیر تحت پدیده خشکسالی قرار گرفته است که از دلایل مهم آن افزایش جمعیت، کاهش نزولات جوی و برداشت بی رویه از منابع آب زیر زمینی می باشد. بخش کشاورزی دارای اهمیتی فراوان در راستای تامین غذایی و حفظ محیط زیست می باشد. با توجه به این که استان فارس همواره جایگاه ویژه ای در تامین محصولات کشاورزی کشور دارد، برآورد بیلان آب مجازی در صادرات و واردات پنج محصول عمده شامل گندم، جو، برنج، سیب و مرکبات هدف این پژوهش می باشد. در این تحقیق منابع آب استان بررسی شد و شاخص های کم آبی، شدت مصرف آب، وابستگی آّب به واردات آب مجازی و خودکفایی به واردات آب مجازی در محصولات مورد مطالعه استان فارس به ترتیب معادل 97، 90، 0 و 100 درصد محاسبه شد. همچنین آب مجازی، بهره وری، و بیلان آب مجازی صادرات و واردات این محصولات محاسبه شده است. بر اساس نتایج این تحقیق، کل صادرات آب مجازی محصولات مورد مطالعه 1926.6 میلیون مترمکعب (mcm) و کل واردات آب مجازی 990.8 میلیون متر مکعب می باشد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که بیلان آب مجازی در صادرات و واردات محصولات مورد مطالعه منفی می باشد و تراز تجارت آب مجازی استان برابر 935.7 میلیون متر مکعب است، بنابراین استان فارس صادر کننده آب مجازی می باشد.

Analysis of virtual water for some of the agricultural products in Fars province

Virtual water trade is one of the ways to reduce the pressure on water resources. The concept of virtual water trade is that countries with water shortages should import goods from water-rich countries and avoid producing goods and services that need more water in their production process. In addition to considering the concept of virtual water trade, this issue can also be considered at the national and inter-provincial level. Fars province has been affected by drought in recent years, the main reasons for drought are population growth, reduced rainfall and uncontrolled abstraction of groundwater resources. The agricultural sector is very important in terms of food supply and environmental protection. Considering that Fars province always has a special place in the supply of agricultural products, estimating the virtual water balance in the export and import of five major products including wheat, barley, rice, apples and citrus is the purpose of this study. In the current work, water resources of Fars were studied and the indices of water shortage, water consumption intensity, water dependence on virtual water imports and self-sufficiency in virtual water imports in the studied products of Fars province were calculated to equal to 97%, 90%, 0% and 100%, respectively. Also, virtual water, productivity, and virtual water balance of exports and imports of these products are calculated. According to the results of this research, the total export of virtual water of the studied products is 1926.6 million cubic meters (MCM) and the total import of virtual water is 990.8 million cubic meters. Furthermore, the results of this study showed that the balance of virtual water in the export and import of the studied products is negative and the balance of virtual water trade in the province is equal to 935.7 million cubic meters, so Fars province is the exporter of virtual water.