نگاهی انتقادی به تاکید کتب درسی فارسی دورة متوسطة دوم بر جنبه تعلیمی ادبیات

ادبیات تعلیمی یکی از انواع اصلی ادبی است که نمود گسترده ای در ادبیات کلاسیک فارسی دارد و بسیاری از متون کهن فارسی را می توان ذیل این نوع ادبی طبقه بندی کرد. همچنین نقطة اتصال علوم تربیتی و ادبیات، نوع تعلیمی آن است که در کتاب های فارسی مدارس نمود پیدا کرده است. کتب درسی فارسی به دلیل نقش بسیار مهمی که در شناساندن ادبیات فارسی به دانش آموزان و نوجوانان دارند، از اهمیت بالایی در امر آموزش و پژوهش برخوردار هستند. این پژوهش با هدف نقد و بررسی میزان توجه کتب درسی فارسی متوسطة دوم به جنبة تعلیمی ادبیات و با روش تحلیل محتوای کمی و کیفی انجام شده است. یافته ها نشان می دهد که بیش از نیمی از محتوای کتاب های فارسی دورة متوسطة دوم به متونی با درون مایه های تعلیمی اختصاص دارد و در بین فصولی که طبق تقسیم بندی کتاب به انواع مختلف ادبی تعلق دارند، بیشترین میزان پرداختن به ادبیات تعلیمی غیر از فصول تحت همین عنوان، به فصل های ادبیات داستانی، ادبیات جهان، ادبیات سفرنامه و زندگی، ادبیات پایداری و غنایی تعلق دارد. این موضوع در حالی است که تاکید کتاب درسی، علی الخصوص در این فصول، منجر به غفلت از گزینش و ارائه متونی شده است که به لحاظ زیبایی شناختی و محتوایی معرف انواع ادبی ای غیر از ادبیات تعلیمی هستند.