کمترین تحریری از یک آرزو (نیازهای پایه‌ایِ زندگی و نیازهایِ خوشبختی در نگاهِ هشت شاعرِ پارسی‌گو)

دوگانه ی آز و نیاز از مهمترین مقولات مورد توجه در فرهنگ و ادب ایرانی بوده است. در این راستا حکیمان و فرزانگان ایرانی همواره بر قناعت و بسنده کردن آدمیان بر نیازهای اساسی زندگی تاکید و از افتادن در دام آز و زیاده خواهی تحذیر کرده اند. این تعالیم در ادبیات فارسی به اشکال گوناگونی منعکس شده است. با همه گوناگونی شیوه های بیانی، نیازهای اساسی مطرح شده در متون ادبی را می توان در چند فقره تحدید کرد. در این جستار با درنگ بر چند قطعه شعر به آن نیازهای اساسی که تامین آنها برای خرسندی و سعادت کافی دانسته شده اند پرداخته ایم. در این رابطه اشعاری از هشت شاعر پارسی گو بررسی شده اند: فردوسی، انوری، نظامی، خیام، عزیزِ طُغرایی، حافظ، جمالی دهلوی و یک گوینده ناشناس. این بررسی نشان دهنده آن است که از نگاه این شاعران، خوراک، پوشاک و مسکن را می توان به عنوان نیازهای ضروری زندگی و امنیّت، تندرستی، دوست، فرهنگ، همسر، آزادی و تفریح را نیازهای خوشبختی نامید.