فراتحلیل پژوهش‌های کیفیت زندگی شهری و روستایی در ایران

مفهوم کیفیت زندگی عنصری کلیدی در سیاست‌گذاری و بررسی سیاست‌های حوزه عمومی به شمار می‌رود و از آن به عنوان شاخص توسعه اجتماعی یاد می‌شود. با مطرح شدن این مفهوم به عنوان یکی از مولفه‌های اساسی توسعه اجتماعی، پژوهشگران در رشته‌های مختلف همچون جامعه‌شناسی، اقتصاد، روانشناسی، جغرافیا و پزشکی به مطالعه این مفهوم پرداخته‌اند. بی‌تردید چنین اقبال و توجهی موجب افزایش حجم مطالعات و واکاوی بیشتر موضوع کیفیت زندگی شده است. برای استفاده از یافته‌های متنوع این مطالعات، دستیابی به اجماعی قابل اتکا احساس می‌شود. برای دستیابی به اجماع در مجموعه‌ای از مطالعات، روش فراتحلیل مورد توصیه پژوهشگران است. لذا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی یافته‌های تحقیق‌های انجام شده در زمینه کیفیت زندگی شهری و روستایی در مقالات علمی- پژوهشی از سال 1388 تا پایان سال 1394 صورت گرفته است تا مشخص شود که مهمترین نقاط قوت و ضعف این پژوهش‌ها چه عواملی هستند. یافته‌ها حاکی از آن است که بین سرمایه اجتماعی، مشارکت اجتماعی، دینداری، جنس، درآمد، تحصیلات، و سن با کیفیت زندگی رابطه معنادار مثبتی وجود دارد. همچنین نگاه چند‌بعدی و استفاده از شاخص‌های ترکیبی و همکاری و کار گروهی محققان، نقطه قوت و کم‌توجهی به ابعاد روانشناسی و تا حدودی جامعه‌شناسی و عدم گزارش روایی، نقطه ضعف پژوهش‌های صورت گرفته در مورد کیفیت زندگی است.