بررسی ارتباط عملکرد دانه و صفات مهم زراعی در رگه‌های درون زاد نوترکیب گندم دوروم تحت شرایط دیم از طریق تجزیه رگرسیون

گندم دوروم (triticum turgidum var. durum) عمدتا˝در شرایط دیم کشت می­شود و وقوع تنش خشکی عامل محدود کننده عملکرد دانه آن است. بنابراین شناسایی صفات زراعی مهم مرتبط با عملکرد در شرایط دیم، یکی از اهداف اصلی در برنامه­های اصلاح گندم دوروم می­باشد. به منظور ارزیابی ارتباط عملکرد دانه با صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و فیزیولوژیک در گندم دوروم تحت شرایط دیم، نسل­های f7 و f8 حاصل از تلاقی زردک × 249 ( به ترتیب رقم و ژنوتیپ بومی استان کرمانشاه) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه طی دو سال (96-1394) مورد مطالعه قرار گرفتند. در سال اول آزمایش تعداد 125 رگه (نسل (f7 به همراه والدین و 4 ژنوتیپ به عنوان شاهد با استفاده از طرح آگمنت در قالب طرح بلوک­های کامل و در سال دوم آزمایش تعداد 119 رگه (نسل (f8 به همراه والدین در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار در شرایط دیم کشت شدند. صفات اندازه گیری شده شامل 30 صفت مورفولوژیک، فنولوژیک و فیزیولوژیک بود. برای پی بردن به ارتباط بین عملکرد و صفات اندازه گیری شده از تجزیه رگرسیون گام به گام استفاده شد. مدل رگرسیونی بر اساس روش گام به گام نشان داد که در سال اول آزمایش صفات وزن سنبله، تعداد سنبله در بوته، وزن دانه در سنبله و روز تا گلدهی، 88 درصد تغییرات عملکرد را توجیه نمودند و در سال دوم سهم صفات وارد شده در مدل رگرسیونی شامل وزن سنبله، وزن دانه در سنبله، تعداد سنبله در بوته و وزن هزار دانه، 7/86 درصد از تغییرات عملکرد دانه بود. در مجموع با توجه به نتایج دو سال آزمایش، صفات وزن سنبله، وزن دانه در سنبله و تعداد سنبله در بوته مهمترین صفات تاثیرگذار بر عملکرد دانه گندم دوروم در شرایط دیم بودند.