مدل‌سازی جوانه‌زنی بذر سیاه‌دانه (.nigella sativa l) تحت تاثیر تنش شوری و خشکی

سیاه‌دانه ‌( .l nigella sativa) گیاهی دانه روغنی یکساله، متعلق به خانواده آلاله، بومی منطقه‌ی مدیترانه است. این محصول در سراسر شمال اروپا، سوریه، مصر، عربستان سعودی، ایران، پاکستان، هند و ترکیه کشت می‌گردد (4). پودر دانه این گیاه به‌دلیل عطر و طعم بی‌نظیر، به طور گسترده‌ به‌عنوان ادویه در غذا‌های عربی و چینی استفاده می‌‌شود (5). خواص دارویی سیاه‌دانه ناشی از ترکیبات کوئینونی همانند تیموکوئینون و دی‌تیموکوئینون موجود در بذر آن است. همچنین، بذر‌ یا محتوی عصاره آن دارای اثرات آنتی‌بیوتیکی، آنتی‌هیستامین، ضد‌فشارخون، ضد‌التهاب و ضد‌میکروب می‌باشد (4). فرآیند جوانه‌زنی به‌عنوان پیش­شرط برای موفقیت در کشت محصولات زراعی محسوب می‌شود. جوانه‌زنی خوب استقرار مطلوب گیاه را در مزرعه تضمین کرده و نقش مهمی در فرآیند تولیدات زراعی ایفا می‌کند. به‌طور‌کلی، الگوی جوانه‌زنی اغلب توسط عوامل محیطی همانند دمای خاک، رطوبت خاک، اکسیژن، کیفیت نور‌ (در برخی گونه‌ها)، شوری، ph، عمق کاشت بذر و اثرات متقابل آن‌ها کنترل می‌شود (2). تنش‌های محیطی همانند تنش خشکی و شوری، درصد جوانه‌زنی و بنیه بذر را کاهش می‌دهند. تنش شوری از طریق تغییرات نامطلوب فیزیولوژیک و بیوشیمیایی در بذر‌های جوانه‌زده می‌تواند از طریق تنش اسمزی، سمیت یونی و تنش اکسیداتیو بر جوانه‌زنی و استقرار تاثیرگذار باشد (4). تنش خشکی نیز نه تنها در تعیین سرعت جوانه‌زنی نقش مهمی را ایفا می‌کند، بلکه توسعه گیاهچه را کاهش می‌دهند.‌ از آن‌جایی‌که بحران کمبود آب در کشور به‌همراه شور شدن اراضی رشد و بهره‌وری این گیاه را تهدید می‌کند، هدف از پژوهش حاضر ارزیابی جوانه‌زنی بذر سیاه‌دانه تحت تنش شوری و خشکی با استفاده از مدل‌های هیدروتایم و هالوتایم در نظر گرفته شد.