بررسی روابط و تنوع صفات زراعی و مورفولوژیک در آجیلوپس (aegilops)

مطالعه گونه­های جنس aegilops نشان می­دهد که این گیاه، منبع ژنتیکی بی­نظیری برای اصلاح گندم می­باشد. فرسایش ژنتیکی در ژرم پلاسم گونه­های زراعی گندم، انگیزه تحقیق برای بررسی امکان استفاده از تنوع ژنتیکی موجود در خویشاوندان وحشی آن شده است. به منظور بررسی صفات مورفولوژیک در آجیلوپس، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز (باجگاه)، به صورت طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. برای این منظور 14 ژنوتیپ از گونه های tauschii، cylindrica، triuncialis و crassa در مزرعه کشت و صفات ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد سنبلچه در سنبله، وزن هزاردانه، طول سنبله، طول و عرض گلوم، طول و عرض دانه، طول و عرض برگ پرچم، روز تا گلدهی و روز تا رسیدن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد در ژنوتیپ ها برای صفات مذکور اختلاف معنی­دار وجود داشت و ژنوتیپ su0252 بیشترین ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد سنبلچه در سنبله، طول سنبله، طول گلوم، بیشترین روز تا گلدهی و روز تا رسیدگی را به خود اختصاص داده بود. نتایج نشان داد که همبستگی ازتفاع بوته با همه صفات بجز عرض برگ پرجم، طول گلوم، و اندازه طول دانه  معنی دار بود. روز تا رسیدگی همبستگی قوی و معنی داری با تعداد سنبلچه در سنبله، روز تا گلدهی و طول پدانکل داشت. بیشترین همبستگی وزن هزاردانه با عرض گلوم و ارتفاع بوته بدست آمد. بطور کلی، نتایج این تحقیق حاکی از تنوع ژنوتیپ های آجیلوپس برای صفات مورفولوژیک و زراعی بود که امکان بهره­گیری از این گونه برای شناسایی و انتقال ژن های مفید برای ارتفاع بوته، رسیدگی و صفات سنبله در به نژادی گونه های خویشاوند  از جمله گندم را فراهم خواهد نمود.