بررسی خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد برخی از ارقام گندم (triticum aestivum l.) و تریتیکاله (triticosecale wittmack) در شرایط پتانسیل رشدی در ایران

آزمایش حاضر در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و هشت تیمار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج در سال زراعی 96-1395 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل شش رقم گندم (بهار، پارسی، پیشگام، پیشتاز، سیوند و سیروان) و دو رقم تریتیکاله (سناباد و جوالینو) بود. صفات فیزیولوژیک (شاخص سطح برگ، کارایی مصرف نور و کلروفیل) در مرحله گلدهی و عملکرد دانه در مرحله نهایی اندازه‌گیری شد. در ارقام مختلف در صفات فیزیولوژیک و عملکرد تفاوت معنی­دار (a= 0.05) بود. نتایج نشان داد رقم سناباد (8421 کیلوگرم در هکتار) و پارسی (8083 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب بیشترین و ارقام پیشگام (6818 کیلوگرم در هکتار) و سیروان (7102 کیلوگرم در هکتار) کمترین عملکرد دانه را داشتند. رقم بهار (7/7) با توجه به دیررس بودن از بیشترین شاخص سطح برگ در مرحله گلدهی برخوردار بود. کمترین میزان شاخص سطح برگ نیز مربوط به رقم سیروان (9/4) بود که از جمله دلایل عملکرد پایین این رقم می‌توان عنوان کرد. پس از رقم سیروان، سناباد (1/5) علی‌رغم این‌که از شاخص سطح برگ کمتری در مرحله‌ی گلدهی برخوردار بود ولی با انتقال مجدد مواد از ساقه و سایر اندام‌های گیاهی عملکرد قابل توجهی نسبت به سایر ارقام تولید کرد. به‌طور کلی نیز اقرام تریتیکاله کارایی مصرف نور (سناباد 84/2 و جوانیلو 71/2 گرم در مگاژول) و کلروفیل برگ (54) بیشتری از ارقام گندم داشتند که نشان دهنده‌ی قدرت بالای منبع و همچنین سرعت فتوسنتز آن‌ها بوده که به تبع آن نیز آسمیلات تولیدی افزایش یافت. بین ارقام گندم نیز اختلاف چندانی در این صفات مشاهده نشد.