شناسایی و بررسی عاملیت فعالان در صنعت نشر ترجمۀ ادبی در ایران عصر حاضر

با پیشرفت صنعت ترجمه در عصر اخیر ،فرآیند ترجمه دیگر تنها به کار مترجم خلاصه نمیشود و عاملان دیگری نیز در آمادهسازی آن برای چاپ دخیل هستند. ترجمه ادبی از این قائده مستثنی نیست و پس از انجام ترجمه، فرایندهایی مانند ویراستاری و ممیزی بر آن اعمال میشود تا متن با انتظارات خوانندگان و هنجارهای جامعه تطابق پیدا کند. هدف از پژوهش حاضر شناسایی عاملانی است که ترجمه ادبی را برای چاپ در بازار نشر فعلی ایران آماده میکنند. در این پژوهش با بیست مترجم ادبی از 15موسسه انتشاراتی مصاحبه به عمل آمد و دادههایی در رابطه با روند آمادهسازی ترجمه و فرآیندهای اعمالشده بر آن جمعآوری شد. دادههای جمعآوریشده از طریق مدل ارتباطات ترجمه سیگر ( )1994مورد تحلیل قرار گرفتند. در فرآیند آمادهسازی متن در صنعت نشر ترجمه ادبی ایران پنج عامل واسط (مترجم، ویراستار، ممیز، نمونهخوان و ارزیاب کیفی) و دو عامل ارتباطی (ناشر و مسئول تبلیغات) حضور دارند. در بعضی از موسسات انتشاراتی، عاملان مختلف حذف میشوند و مترجمان نقشی بیشتر از نقش مترجم را ایفا میکنند. از مهمترین دلایل حذف عاملان دیگر و واگذاری نقش آنها به مترجم کمبود بودجۀ موجود برای به کارگیری عاملان واسط است. در مجموع، در جامعۀ امروز ایران، صنعت نشر محدود به یک عامل نیست و عاملان واسط متعددی نظرات خود را بر متن اعمال و به بهبود آن کمک میکنند. در شرایط اقتصادی نامساعد فعلی، بعضی از عاملان حذف شدهاند، اما نقش آنها از میان نرفته و به خود مترجم محول شده است.