شهرسروده»؛ نقطه پیوند متر ِ جم و متر َ جم(مطالعه موردی: شعر محمدرضا شفیعیکدکنی و عبدالوهاب البیاتی)

هم در مطالعات ترجمه و هم در ادبیات تطبیقی، پرسش از چرایی پیدایش یک ترجمه یا انگیزه مترجم در انتخاب متن مبدا پرسشی مهم است، چراکه در دید هر دو، ترجمه عنصر ارتباطی قدرتمندی است که زمینهساز بسیاری از تعاملات، بویژه تعاملات ادبی و فرهنگی و به دنبال آن پدیدآورنده بسیاری از تحولات و دگرگونیهاست. اهمیت ترجمه آنگاه دوچندان میشود که در دو سوی یک رابطه ترجمهای، دو شاعر و یا دو ادیب صاحب سخن ایستاده باشند؛ محمدرضا شفیعیکدکنی و عبدالوهاب البیاتی. حال پرسش این است: چرا شفیعیکدکنی سراغ ترجمه شعر البیاتی رفته است؟ با توجه به اینکه سرودههای این دو شاعر، پیوستگیهای متعددی دارند، ازجمله؛ رویکردهای فرهنگی و انسانی مشترک، اشارههای فراوان به تاریخ و فرهنگ و عرفان ایرانی و اسلامی، درهمتنیدگی با واقعههای زندگی و مرگ برخی شخصیتهای درخشان تاریخی و سرشاری از اندیشههای بلند آنان، بیتردید به این پرسش پاسخهای متعدد میتوان داد. این پژوهش نشان میدهد که گرایش دو شاعر به شهرسروده هم میتواند یکی از عوامل موثر در این گزینش به شمار آید بویژه که بخش عمدهای از شهرسرودههای متر َ جم گذشته از اینکه از جهاتی مورد علاقه متر ِ جم است، درباره زادبوممتر ِ جم(نیشابور) است: احتمالا ،آفرینش شهرسروده با تمرکز بر شهرهای تاریخی- فرهنگی(نیشابور، بغداد ،شیراز، اصفهان و ...) که بیانگر دلبستگی دو شاعر به جغرافیای فرهنگی یکسانی است، یکی از عواملی است که شفیعیکدکنی را به ترجمه شعر البیاتی علاقهمند کرده است.