تدوین بسته آموزشی ارتقاء وضعیت روان شناختی فرزندان خانواده‌های شاهد و ایثارگر و مقایسه اثربخشی آن با درمان پردازش شناختی بر تحمل پریشانی و تنظیم شناختی هیجان آنان

هدف: هدف از پژوهش حاضر تدوین بسته آموزشی ارتقاء وضعیت روان شناختی فرزندان خانواده های شاهد و ایثارگر و مقایسه اثربخشی آن با درمان پردازش شناختی بر تحمل پریشانی و تنظیم شناختی هیجان آنان بود. روش پژوهش: روش پژوهش از نوع ترکیبی طرح اکتشافی متوالی و حاوی دو بعد کیفی و کمی بود. هدف بخش کیفی تعیین محتوا، ساختار و شکل نهایی بسته آموزش ارتقاء وضعیت روان شناختی فرزندان خانواده های شاهد و ایثارگر بر مبنای تجارب زیسته آن ها بود. برای تد‌وین بسته آموزشی ارتقا وضعیت روانشناختی فرزندان شاهد و ایثارگر از رویکرد‌ کیفی و برای مقایسه اثربخشی آن با درمان پردازش شناختی از رویکرد‌ کمی و روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه و پیگیری دو ماهه استفاده شد‌ه است. جامعۀ آماری بخش کیفی پژوهش، علاوه بر متون علمی،  شامل کلیه فرزندان خانواده های شاهد و ایثارگر شهرستان یاسوج بود، که در سال تحصیلی 13971398 در مدارس متوسطه شاهد و دانشگاه یاسوج مشغول به تحصیل بودند. جامعه بخش کمی را کلیه فرزندان خانواده های شاهد و ایثارگر شهرستان یاسوج تشکیل دادند. نمونه گیری کیفی، به صورت هد‌فمند‌ انجام و با 15 نفر مصاحبه نیمه ساختار یافته تا اشباع نظری انجام شد‌. د‌ر بخش کمی نیز 45 نفر از فرزندان خانواده های شاهد و ایثارگر شهرستان یاسوج به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به سه گروه آزمایش اول (15 نفر)، آزمایش دوم (15 نفر) و گروه گواه (15 نفر) به صورت تصادف کاربندی شد‌ند‌. گروه آزمایش اول با استفاده از بسته آموزشی ارتقاء وضعیت روان‌شناختی محقق ساخته در هشت هفته و گروه آزمایش دوم با استفاده از درمان پردازش شناختی ریسک و همکاران (2007) در دوازده هفته 90 دقیقه‌ای به صورت گروهی تحت مداخله قرار گرفتند. ابزارهای پژوه پرسشنامه‌های تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران (2002) و تحمل پریشانی سیمونز و گاهر(2005) بود. د‌اد‌ه‌های کیفی به روش پدیدارشناسی و به شیوه مورد تاکید کلایزی و د‌اد‌ه‌های کمی به کمک آزمون واریانس اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی توکی تحلیل شد‌ند‌. یافته ها: محتوای بسته ارتقاء وضعیت روان شناختی فرزندان خانواده های شاهد و ایثارگر شامل چهار مفهوم اصلی است: آموزش مقابله با سوگ و فقدان، مقابله و غلبه بر رنج و درد، گسترش حمایت اجتماعی، سازگاری هدفمند با شرایط و موقعیت بود و روایی بسته آموزشی نیز برابر با 87/0 گزارش شد. بخش کمی نتایج نشان دادند دو گروه آموزش بسته آموزشی ارتقاء وضعیت روان شناختی فرزندان شاهد و ایثارگر و درمان پردازش شناختی بر تنظیم شناختی هیجان (0.035=f=3.64،p) و تحمل پریشانی  (0.001=f=8.70، p) موثر بودند و این تاثیر در مرحله پیگری پایدار بود. همچنین نتایج آزمون تعقیبی توکی نشان داد تفاوت معناداری بین دو گروه آزمایش نبود (p>0/05). نتیجه گیری: از آنجا که بسته آموزشی ارتقاء وضعیت روان شناختی و درمان پردازش شناختی، تحمل پریشانی و تنظیم شناختی هیجان را ارتقاء میدهد؛ بنابراین برای بهبود تحمل پریشانی و تنظیم شناختی هیجان در فرزندان خانواده های شاهد و ایثارگر می توان از آن استفاده کرد.

Development of an educational package to improve the psychological status of children of control and self-sacrificing families and compare its effectiveness with cognitive processing therapy (CPT) on anxiety tolerance and cognitive regulation of their emotions

Method: This study is a combination. A qualitative approach was used to develop an educational package to improve the psychological status of control and selfsacrificing children, and a quantitative approach and a quasiexperimental method with a pretestposttest design with a control group and twomonth followup were used to compare its effectiveness with cognitive processing therapy. The statistical population of the qualitative part of the research, in addition to scientific texts, included all children of martyrs and selfsacrificing families of Yasuj city, who were studying in Shahed high schools and Yasuj University in the academic year 13971398. A small part of the community consisted of all the children of the martyr and selfsacrificing families of Yasuj city. Qualitative sampling was performed purposefully and 15 people were interviewed semistructured to theoretical saturation. In the quantitative section, 45 children of control and selfsacrificing families of Yasuj city were selected by purposive sampling method and were interviewed with Garnfsky et al.’s (2002) emotion regulation questionnaire and Simmons and Gahr (2005) distress tolerance questionnaires. Qualitative data were analyzed by phenomenological method and emphasized by Klaizi and quantitative data were analyzed by repeated measures analysis of variance and Tukey post hoc test. Findings: The research showed that the content of the package to improve the psychological status of children of martyrs and selfsacrificing families includes four main concepts: training to deal with grief and loss, training to cope and overcome suffering, training to expand social support, training to adapt to Conditions and position. Quantitative results also showed that there is no significant difference between the two groups of educational package of improving the psychological status of control and selfsacrificing children and cognitive processing therapy on cognitive regulation of emotion and distress tolerance.