پتروژنز و الگوی تکتونوماگمایی لوکوگرانیت شاولی (شمال ازنا-پهنه سنندج-سیرجان)

توده گرانیتی شاولی، یکی از توده‌های نفوذی پهنه ساختاری سنندج - سیرجان است که در شمال ازنا واقع شده است. این توده دارای ترکیب عمده لوکوگرانیت و حجم کمی گرانیت و گرانودیوریت است. کانی‏های عمده آنها شامل کوارتز، فلدسپار پتاسیم‌دار، پلاژیوکلاز، بیوتیت، موسکویت، تورمالین، گارنت و به ندرت سیلیمانیت می‌باشد. مقدار متوسط تا بالای پتاسیم، کالک‌آلکالن و سرشت پرآلومینه نوع s این سنگ‌ها با مقدار بالای کروندم نرماتیو (میانگین 2/1) و نسبت بالای a/cnk>1/1 مشخص می‌باشد. مقدار پایین cao، نسبتcao/na2o (0.10-0.36)، آنومالی منفی eu (میانگین: eu/eu* = 0.44) نشان می‌دهد که مذاب تحت شرایط غیاب سیال و از منشاء متاپلیت به‌وجود آمده است. تهی‌شدگی از sr، ba، hfse و غنی‌شدگی lile از ویژگی‌های بارز سنگ‌های گرانیتی منطقه می‌باشد. داده‌های ژئوشیمیایی و پتروژنز توده گرانیتی شاولی بیانگر سرشت مشابه گرانیت‌های محیط برخوردی مانند هیمالیا می‌باشد که از ذوب بخشی متاپلیت‌ها و دهیدراسیون موسکویت در شرایط غیاب سیال به وجود آمده است. بنابراین توده مزبور، به احتمال زیاد در ارتباط با برخورد پوسته قاره‌ای آفرو- عربی با ایران مرکزی در طی فاز کوهزایی لارامید و در زمان کرتاسه پایانی- ائوسن تشکیل شده است که وجود پهنه‌های برشی منطقه در شکل‌گیری و صعود آن نقش بسیار مهمی داشته است. به این ترتیب، بررسی‌های ژئوشیمی این سنگ‌ها به طور کلی با ذوب بخشی سنگ‌های متاسدیمنت پوسته بالایی در حاشیه فعال قاره‌ای مرتبط با برخورد صفحه قاره‌ای آفرو-عربی و میکروپلیت ایران مرکزی، سازگار است.

petrogenesis and tectonomagmatic pattern of shahvali leucogranite (north of azna-sanandaj-sirjan zone)

the shahvali granitic pluton is one of the numerous intrusive bodies in the sanandaj-sirjan zone. the pluton is dominated by leucogranite and small volume of granite and granodiorite. the major minerals include quartz, plagioclase, k-feldspar, biotite as well as muscovite, tourmaline, garnet and rarely sillimanite. the medium to high amount of potassium, calc-alkali series and peraluminous s-type nature of these rocks is verified by their high content of normative corundum (average=2.1), and high molar a/cnk>1.1 ratio. low cao amounts, cao/na2o ratios (0.10-0.36), negative eu anomalies imply that the melts originated under vapour-absent conditions from a metapelitic source. depletion in sr, ba, hfse and enrichment in lile are remarkable characteristics of the rocks under discussion. the geochemical data and petrogenesis of the shahvali granite mass indicate similar to the impact environment granites such as the himalayas, which were formed from the partial melting of metapellites and muscovite dehydration in the absence of fluids. therefore, the mentioned mass was most likely formed in connection with the collision of the afro-arabian continental crust with central iran during the laramide orogeny phase and during the late cretaceous-eocene, and the presence of shear zones played a very important role in its formation and uplift. therefore, their whole rock geochemical features are broadly consistent with partial melting of middle to upper crustal metasedimentary rocks in an active continental margin related to collision between the afro-arabian continental plate and the central iranian microplate.