تحلیل خطرپذیری مسیر خطوط لوله نفت و گاز با استفاده از gis و تکنیک fahp ( مطالعه‌ی موردی میدان نفتی مارون )

امروزه سهم زیادی از منابع انرژی دنیا را نفت و گاز تشکیل می دهد. حمل و نقل نفت خام و محصولات آن به روش های مختلفی انجام می شود که از این میان بیشترین سهم انتقال، بر عهده خطوط لوله ی انتقال است. با توجه به گستردگی خطوط در مناطق مختلف تاسیساتی و یا حتی مسکونیو همچنین پتانسیل بالای آسیب پذیری، ایمنی خطوط لوله و رعایت اصول مدیریت خطرپذیری آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهشبا هدف پهنه بندی خطرپذیری مسیر خطوط لوله با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی( fuzzy-ahp ) و تلفیق اطلاعات سنجش ازدور(rs) و سیستم اطلاعات جغرافیایی( gis ) در منطقه میدان نفتی مارون استان خوزستان انجام شده است. در پهنه بندی خطرپذیری مسیر خطوطلوله، پس از شناسایی لایه های موثر (تاسیسات/ فنی و محیطی) وزن هرکدام از معیارها و زیر معیارها با استفاده از نظرات کارشناسان و روش تحلیلسلسه مراتبی - فازی محاسبه گردید. نقشه ی خطرپذیری خطوط لوله یکبار از منظر فنی و بار دیگر از منظر عوامل محیطی برای پیامد ناشی از نشتگاز و پیامد ناشی از نشت سیالات مایع نفتی پهنه بندی گردید. سپس نقشه های نهایی به دست آمده از هر دولایه محیطی و فنی به منظور تهیه نقشهپهنه بندی خطرپذیری نهایی مسیر خطوط لوله باهم تلفیق شدند. درنهایت تلفیق نقشه های خطرپذیری نهایی( محصولات نفتی مایع و گاز) و مسیرخطوط لوله نفت و گاز موجود در منطقه نفتی مارون نشان داد که در قسمت جنوب و جنوب شرقی منطقه مسیر خطوط لوله در صورت وقوع حوادثناشی از نشت محصولات نفتی مایع میتواند خطرپذیرتر از سایر مناطق باشد . همچنین میزان خطرپذیری ناشی از نشت گاز نسبت به نشت محصولات301 کیلومتر / مایع نفتی در این مناطق بسیار بیشتر بوده است و حدود 14 درصد از مسیر خط لوله میدان نفتی، معادل مسیری به طول حدود 20را شامل میشود. این مسیر برای رخداد نشت مایع نفتی معادل 88 10 درصد از مسیر کلی خطوط لوله را شامل میشود. طبق / کیلومتر است که 14نقشه کاربری منطقه این مسیر بیشتر از زمین های کشاورزی، جاده های اصلی و پل ها می گذرد. درنتیجه با اطلاع از این مسئله پیامدهای ناشی ازحوادث با مدیریت صحیح این موضوع می تواند قابل کنترل باشد.

risk assessment of oil and gas pipeline routes using gis and fahp technique (a case study of marun oil field)

due to the extent of lines in various facilities or even residential areas, as well as the high potential of vulnerability, the safety of pipelines and compliance with the principles of risk management are of particular importance. this research was conducted with the aim of risk zoning of the pipeline route using the fahp method and integration of rs and gis information in the maron oil field area of khuzestan province. in the risk zoning of the pipeline route, after identifying the effective layers (facilities/technical and environmental), the weight of each of the criteria and sub-criteria was calculated using experts’ opinions. the risk map of pipelines was estimated from technical and environmental perspectives. then the maps obtained from environmental and technical point of views were combined to prepare the final risk-zoning map. the result showed that in the south and southeast of the region, the route of the pipelines can be more risky in case of accidents caused by the leakage of liquid petroleum products. other areas. also, the level of risk caused by the leakage of liquid petroleum products is much higher than the leakage of gas in these areas, and it includes about 30% of the pipeline route of the oil field. according to the land use map of the region, this route passes mostly through agricultural lands, main roads, and bridges. as a result, being aware of this issue, the consequences of accidents with proper management of this issue can be controlled.