زمین ‌شناسی، کانه ‌زائی و زمین ‌شیمی کانسار مس هاشم ‌آباد (جنوب نائین)

کانسار مس هاشم ‌آباد، در جنوب ‌خاور استان اصفهان (نائین)، در پهنه ایران مرکزی و مجموعه‌ آتشفشانی منسوب به کرتاسه قراردارد. این سامانه، بخشی از توالی حوضه نائین - اردستان، به ‌لحاظ زمین ‌شناسی شامل گدازه‌های زیردریایی، آذرآواری - رسوبی و سنگهای اولترابازیک به‌سن کرتاسه فوقانی می‌باشند که در محیطی کششی تشکیل شده‌اند. این مجموعه در پهنه‌ای تکتونیزه (غالبا سامانه‌های گسلی امتدادلغز) در مجاورت کمان آتشفشانی ارومیه-دختر قرار دارند. عمده واحدهای دگرسان و تا حدودی دگرگون در این محدوده شامل گدازه‌های بازالتی، آندزیتی، آندزیت‌بازالتی، ریولیتی و نهشته‌های توفی با ترکیب ریولیتی کرتاسه میانی-فوقانی و توده‌های نیمه‌عمیق جوانتر می‌باشند که جایگیری آنها در ارتباط با گسل‌های امتدادلغز می‌باشد. در این بین، واحدهای آندزیت تا آندزیت بازالتی با بیشترین رخنمون میزبان اصلی کانه‌زایی مس میباشند. انواع دگرسانی‌های پروپیلیتیک، آرژیلیک، سریسیتی، سیلیسی، کربناتی و سولفیدی‌شدن قابل تشخیص هستند که اغلب در امتداد شکستگی‌ها توسعه بیشتری نشان می‌دهند. هرچند با نزدیک‌‌شدن به پهنه‌کانه‌دار بر شدت سیلیسی‌ و کربناتی‌شدن افزوده می‌شود. کانه‏زایی در این پهنه، عمدتا به‌صورت همخوان (دانه‌پراکنده و لنزی) با لایه‌بندی و در امتداد گسل‌های محلی و قطع‌کننده به‌صورت چینه‌کران تشکیل شده‌اند. ساخت و بافت‌ها شامل رگه-رگچه‌‌ای، پرکننده فضای‌خالی، دانه‌پراکنده و جانشینی و کانی‌های اصلی کالکوسیت، بورنیت، کالکوپیریت و پیریت و کانی‌های ثانویه کوولیت، کالکوسیت‌ثانویه، مالاکیت، هماتیت، گوتیت و آزوریت می‌باشند. مطالعات زمینشیمیایی، حاکی از پتانسیل بالای آن از نقطه‌نظر کانه‌زایی مس درحد غنی‌شده می‌باشد. با توجه به شواهد و پارامترهایی چون محیط‌تکتونیکی، سنگ‌میزبان، ساخت و بافت، کانی‌شناسی، دگرسانی، پاراژنز، ژئوشیمی و مقایسه آنها با ویژگی‌های ذخایر مس با میزبان آتشفشانی-رسوبی، این کانسار بیشترین شباهت را به کانسار‌های تیپ مانتو دارد.

geology, mineralization and geochemistry of the hashemabad cu deposit (south of naein)

hashemabad deposit is located in southeastern part of esfahan province (naein), in central-iran zone and within cretaceous-volcanic rocks. this system is a part of naein-ardestan basin which consists of cretaceous sub-seafloor lava, volcano-sedimentary rocks, and ultrabasic-rocks which formed in extensional environment. this complex located in a tectonic zone (strike-slip fault) adjacent to urumieh-dokhtar magmatic arc. main altered and metamorphosed rocks in this area include middle-upper cretaceous basaltic-lava, andesite, basaltic-andesite, rhyolite and rhyolitic-tuff and younger subvolcanic masses which emplaced in relation to strike-slip faults. andesite and basaltic andesite which well distributed in whole area are the main host of copper mineralization. propylitic, argillic, sericitization, silicification, carbonatization and sulfidation are main alterations which well distributed along fault and fractures. however, the intensity of silicification and carbonatization increases in proximity of the mineralized zone. ore mineralization generally is concomitant with bedding of host basaltic andesite lava in form of disseminated and lens shape and has observed with stratabound geometry along local and cross-cutting faults. ore minerals have vein-veinlet, open space-filling, disseminated and replacement textures. ore minerals include chalcocite, bornite, chalcopyrite and pyrite along with secondary minerals such as covellite, chalcocite, malachite, hematite, goethite and azurite. geochemical studies proposed high potential and enrichment of copper (less ag mo) in this area. the presence of relatively good amounts of gold in tuff units containing jasper as well as in the place of argillic-alteration is one of the unique features of this area. considering the above evidences, this deposit could be considered as manto type copper deposit.