ارزیابی ژئوشیمیایی و مقایسه ژنتیکی نفت های سازندهای فهلیان و یاماما در برخی میادین غرب کارون و جنوب عراق

مخزن فهلیان در دشت آبادان، یکی از مهم‌ترین بخش‌های حوضه زاگرس، و معادل آن یعنی یاماما در حوضه مزوپوتامین میزبان حجم عظیمی هیدروکربن‌ می‌باشند و با توجه به خصوصیات نزدیک ژئوشیمیایی نفت‌های این مخازن و عدم وجود مطالعات قبلی مبنی بر چگونگی ارتباط و تطابق این نفت‌ها، مطالعه آن‌ها حائز اهمیت است. در این پژوهش که با هدف ارزیابی ژئوشیمیایی و مقایسه ژنتیکی نفت‌های سازندهای فهلیان و یاماما در برخی میادین غرب کارون و جنوب عراق انجام شده است، نمونه‌های مخزن فهلیان تحت آنالیزهای ژئوشیمیایی نظیر کروماتوگرافی گازی قرار گرفتند. همچنین اطلاعات بیومارکری نمونه‌های نفتی مخزن یاماما در میادین عراقی با هدف مقایسه با داده‌های حاصل از آنالیز نمونه‌های نفتی مخزن فهلیان جمع‌آوری شدند و سپس بررسی پارامترهای بیومارکری انجام شد. نتایج بیانگر عدم وجود شواهد تخریب زیستی است. نمونه‌های فهلیان و یاماما از سنگ‌ منشا حاوی کروژن نوع ii و نهشت یافته در محیط احیایی با شوری کم نشات می‌گیرند و عموما در دسته نفت‌های سبک و پارافینیک قرار می‌گیرند. طبق این پژوهش و مطالعات قبلی با بررسی پارامترهایی نظیر c28/c29 مشخص شد که نفت‌های این مخازن از منشا با سن ژوراسیک نشات می‌گیرند که سرگلو و گرو (سولایی) محتمل‌ترین سنگ منشا برای این مخازن می‌باشند. بررسی بلوغ نشان داد نمونه‌ها از سنگ منشا بالغ که از مراحل اولیه بلوغ گذشته است حاصل شده‌اند. در پایان بررسی تمامی این پارامترها توسط نمودار ستاره‌ای بیان دارد که نمونه‌های مورد مطالعه در یک خانواده قرار می‌گیرند و تطابق خوبی دارند. این نتایج تاثیر شایانی در برنامه توسعه میادین خواهد داشت.

geochemical evaluation and genetic comparison of fahliyan and yamama oils in some of the west of karun and southern iraq oilfields

introduction petroleum geochemistry analyzes organic materials to understand hydrocarbons' origin, storage, preservation, and movement in sediments (tissot and welte., 1984). geochemistry studies often utilize gc and gc/ms techniques, which provide valuable biomarker data. biomarkers are complex organic compounds that remain relatively unchanged from their original form in living organisms, making them reliable tools for analysis. the mesopotamian and zagros basins are two essential oil basins in the world, with the jurassic and cretaceous source rocks being responsible for hydrocarbon production in the former (pitman et al., 2004; al-khafaji et al., 2021). the yamama and fahliyan formations in the abadan plain have significant hydrocarbon storage capacity and are the focus of this research, which utilizes biomarker studies to investigate the oil family in these reservoirs. the sargelu and garau (sulaiy) formations are identified as the most critical source rocks in this area, with the former being the primary source rock in south iraq. the findings of this study can help reduce exploration risk and improve field development plans.2. geological settingthe mesopotamian basin in iraq has a jurassic-cretaceous petroleum system with middle-upper jurassic organic-rich marine carbonate source rocks and lower-upper cretaceous well-characterized carbonate or sandstone reservoirs. these reservoirs are sealed by unconformities or compacted claystone (abeed et al., 2012). in southern iraq, the yamama formation is a unique reservoir with five reservoirs and four barrier units. the most significant oil potential is related to oolitic shoals and reefal facies (al-khafaji et al., 2019). the middle jurassic sargelu formation and the upper jurassic-lower cretaceous garau formation are the essential source intervals in the abadan plain (kobraei et al., 2019). the lower cretaceous fahliyan formation is dominated by carbonate lithology and is one of the best-known reservoirs in the abadan plain, with large quantities of hydrocarbons. the study areas are located in the west of the karun river in iran and the south of iraq.