مقایسه ویژگی‌های کیفی رودخانه‌های شمال تهران

رودخانه‌های شمال تهران از رودخانه‌های دائمی و پرآب استان تهران می‌باشند که از شرق به غرب شامل رودخانه‌های دارآباد، دربند، درکه، چین‌کلاغ، فرحزاد و کن هستند. در این پژوهش، ویژگی‌های هیدروشیمیایی رودخانه‌های شمال تهران تا نقطه ورود به شهر و تاثیر عوامل طبیعی از جمله سازندهای زمین‌شناسی و عوامل انسانی بر ویژگی‌های کیفی آب، ارزیابی شده است. به منظور تعیین منشاء احتمالی و فرآیندهای موثر بر کیفیت آب رودخانه‌ها، از شاخص اشباع کانی‌ها، نسبت‌های یونی و نمودارهای پراکندگی بهره گرفته شده است. بر این اساس کیفیت آب رودخانه‌های شمال تهران در بالادست بیشتر توسط فرآیندهای انحلال و هوازدگی کنترل می‌شود و در خروجی تحت تاثیر فعالیت‌های شهری است. میزان آلودگی میکروبی در تمام رودخانه‌ها در فصل زمستان نسبت به دیگر فصل‌ها کمتر است. نمودارهای رسم شده نمایان‌گر آن است که کیفیت آب رودخانه‌های شمال تهران در بالادست عمدتا تحت تاثیر عوامل طبیعی و سازندهای زمین-شناسی است و در پایین دست بیشتر توسط فعالیت‌های انسانی و آلودگی شهری کنترل می‌شود. این رودخانه‌ها تا قبل از رسیدن به تفرجگاه‌ها و مراکز تفریحی شمال شهر تهران، اغلب از کیفیت خوبی برخوردارند.

comparison of physical and chemical characteristics of rivers` water in north tehran

introduction according to the united nations, population growth in urban areas around the world will double by 2050.this growth is associated with environmental effects, including chemical, hydrological, and physicalchanges in rivers` catchment (poleto et al., 2009). weathering and the water-rock interaction through thedissolution and ion exchange process are the main phenomenon affecting the chemical composition ofsurface water (mustapha et al., 2013). among the factors affecting surface water quality, human activitiesplay the most important role (chaudhary et al., 2017), and urban pollutants are the main cause of surfacewater pollution in asian countries (chaudhry and malik, 2017; milovanovic, 2007).this study aims to assess the water chemical evolution and contamination of rivers in the north of tehran in terms of geogenic and anthropogenic pollutants, from the tributary to before the entrance of the city. due to the fact that there is no significant industrial center in the north of tehran, the impact of human factors away from industrial activities can be predicted, such as the existence of resorts in the north of tehran in this temperate region.the study area is located in the north of tehran metropolitan area, where the altitude is between 1800 and 2700 meters above sea level. the easternmost and westernmost rivers in the study area are darabad river and kan river, respectively (fig. 1). the north of tehran heights, mostly consist of the karaj formation (eocene period) submarine pyroclastic sediments (green tuff) exposures with sedimentary and volcanic rocks interbeddings, including conglomerate, sandstone, shale, siltstone, and andesitic-dacite-basaltic lava (fig. 1).2-materials and methodssampling campaigns was done in the water year 2019-2020 on a seasonally basis along the north of tehran6 rivers (35 points per sampling campaign) (table 1). some physicochemical properties of rivers` water(including water temperature, t; electrical conductivity, ec; and acidity, ph) were measured in the field atthe time of sampling using a portable device. besides, samples for nitrate and phosphate were filtered using0.45 μm filters. samples were transferred to the laboratory on the same day of sampling to measure waterquality characteristics. in order to evaluate the amount of coliform in the water, the water samples werecollected in sterile glass vials. the samples were analyzed using the american public health associationguideline (apha, awwa, wef, 2017).