تعیین میزان گسترش ترکیبات نفتی آروماتیک ناشی از نشت بنزین در شمال دشت شازند و نقش مخروط افت چاه های بهره برداری در گسترش آلودگی

امروزه آلودگی آب‌های زیرزمینی به ویژه آلودگی ناشی از مراکز صنعتی نظیر پتروشیمی و پالایشگاه که پتانسیل نشت آلودگی بالایی دارند یکی از دغدغه های اصلی بشر می باشد. در پژوهش حاضر، قسمت‌های شمالی دشت شازندکه از توابع استان اراک می‌باشد به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است تا آلودگی نفتی ناشی از نشت بنزین در امتداد خط لوله12 اینچی ملایر-همدان واقع در بالادست چاه شماره 7 دشت شازند، مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش، پس از قطع نشت آلودگی به منظور تعیین وضعیت آلودگی در منطقه، محلهایی جهت حفر چاه پایش در جهت جریان انتخاب گردید و پس از حفاری چاه‌های پایش، اقدام به نمونه برداری در طی دو مرحله (مرداد و اسفند 1399) گردید. نتایج آنالیز نمونه‌ها، نشان داد که آلودگی از نوع بنزین می باشد. همچنین نبود آلودگی در برخی از چاه‌های پایش حاکی از آن بود که آلودگی گسترش چندان نداشته است و ابر آلودگی به ترتیب در چاه‌های پایشmw4, pb3, mw6, mw5 با غلظت‌های 7121.5، 3820.7، 1046.1، 257 میکروگرم بر لیتر و در چاه شماره 7 با غلظت 260.8 میکروگرم بر لیتر گسترش پیدا کرده است. در واقع ابر آلودگی در طی مدت نشت به سمت پایین دست دشت، در حدود 10 هکتار پیشروی کرده است ولی مخروط افت ایجاد شده در نتیجه برداشت زیاد برای مصارف صنعتی مانع از گسترش زیاد آلودگی در این منطقه گردیده است. با توجه به تاثیر ضریب ذخیره و عمق آب زیرمینی، این آلودگی در حدود 365 هزار مترمکعب از آبخوان را در بر گرفته است.

determining the spread of aromatic oil compounds caused by gasoline leakage in the shazand well no. 7 and the role of the cone of depression around the well in developing contamination

introduction today, one of the most critical problems and challenges in the world and iran is the pollution ofgroundwater resources. groundwater accounts for only 4% of the world's water reserves, and like surfacewater, they are exposed to various pollutants. among the most critical pollutants that threaten the health ofwater resources are oil pollutants, a clear example of which is the oil pollution crisis in industrial areas andaround refineries and petrochemicals (mirzaii et al., 2012). the most important part of petroleum pollutantsis soluble substances such as gasoline and diesel, which include btex and additives such as mtbe. thefamily of four btex is one of the most common aromatic hydrocarbons in refinery wastes and cancontaminate aquifers (firmino et al., 2015). also, mtbe is an additive added to gasoline to increase theoctane number (fels, 1999). these hydrocarbons dissolve quickly in water and form plumes after enteringthe underground water. these compounds have high toxicity and carcinogenic effects on human health andthe environment (chiu et al., 2017). of course, these compounds can be removed or converted into lessharmful compounds using chemical reactions (liang et al., 2017; gholami et al., 2018). in this study, in thenorthern parts of shazand plain, a part of arak city, due to the leakage of the 12-inch malayer-hamedanpipeline, oil pollution was seen in well no. 7, which is located upstream of the plain. in the study area, afterdrilling 13 piezometers, the type of pollution and the extent of the plume were determined throughsampling. the gasoline pollutant contaminated almost 10 ha of the area during the spill and is considereda severe danger to the agricultural lands downstream because this groundwater is not suitable for drinkingand agriculture.