پترولوژی گدازه های جوان ماکو-پلدشت؛ با نگاهی به توزیع اندازه بلورهای الیوین و حفرات

گدازه های سیاه جوانی به سن کمتر از یک میلیون سال، با منشاء گرفتن از آتشفشان آرارات، دشت وسیع بین ماکو تا پلدشت را در آذربایجان‌غربی با دبی دیاکلازی، آآ و پاهوهو پوشانیده اند. ترکیب این واحد با کانی های پلاژیوکلاز، الیوین‌های شکل دار تا نیمه شکل دار و کمی کلینوپیروکسن، از نوع بازالتی تا آندزی بازالتی بوده و ماهیت کالکوآلکالن دارند. این سنگ ها از نوع بازالت های درون صفحه ای می باشند. فاکتور ∆nb بیانگر تعلق این بازالت ها به انواع طغیانی درون صفحه قاره ای است. بررسی منحنی توزیع اندازه بلورهای الیوین موجود در این بازالت ها نشان داد که نرخ هسته بندی به رشد برای الیوین ها 4 تا 5 برابر بوده است شیب خط که با نسبت -1/gt معادل است برای الیوین های بازالت های ماکو از 3- تا 5- بوده که با در نظر داشتن سرعت رشد بلور در شرایط استاندارد، بیانگر توقف 60 تا 90 ساله برای ماگما در لانه زیرین جهت رشد بلورهای الیوین می باشد. با توجه به الگوی bsd برای حفرات بازالت های ماکو معلوم شد که نرخ هسته بندی به رشد حباب ها اغلب معادل بوده یا در برخی موارد نرخ رشد بر وقوع هسته ها تفوق داشته است. نکته مهم اینکه در واحد زمان رشد حباب های گاز 3 تا 5 برابر رشد بلور الیوین بوده است که با ترکیب بازیک گدازه های ماکو چنین حجم گاززدایی قابل پیش بینی است.

petrology of the maku to poldasht young lavas; attitude to the olivine and bubbles size distribution

maku-poldasht region is a part of the alps-himalaya belt (stampfli and borel, 2002) with several oligo-miocene to quaternary volcanoes are erupting in it from east of turkey to the west of iran. on this occasion, due to the existence of olivine phenocrystals and numerous bubbles in the basalts, care has been taken on their size distribution, too. crystal size distribution (csd) as a quantitative method at the rocks petro-fabric, studies measurement of grain size and shape (higgins, 2006). the applied method (csd) in the inspect of rocks in iran is not very old (especially on olivine crystal), but some rare cases could be mentioned about metamorphic rocks (eg.; modjarrad, 2020: modjarrad, 2022a) or on the volcanic rocks (eg. modjarrad, 2022b; modjarrad, 2019).