منشاءیابی رسوبات ناشی از هوازدگی سنگ‌های آذرین، رسوبی و دگرگونی با استفاده از رفتارژئوشیمیایی برخی ازعناصر‌فلزی ‌پایه ‌و کمیاب

در جریان هوازدگی بخش قابل ملاحظه‌ای از عناصر به ویژه فلزات پایه و کمیاب مهاجرت می‌نمایند. تا کنون منشاء‌یابی رسوبات صرفاً با استفاده از روش‌های تجربی و یا ایزوتوپ هایی همچون سزیم 137 صورت پذیرفته که همواره برسر نتایج آنها بحث‌ها و ابهامات فراوانی مطرح بوده است. کشف قواعد ناظر بر مهاجرت و توزیع برخی عناصر فلزی در محیط‌های دارای سنگ‌شناسی مختلف می‌تواند روشی مناسب و نسبتاً دقیق جهت تشخیص منشا رسوبات را در اختیار قرار دهد. وجود بیرون‌زدگی‌هایی از سنگ‌های آذرین، رسوبی و دگرگونی در شمال شهرکرد موقعیت خوبی را فراهم آورد تا این تحقیق نوآورانه به انجام رسد. در این پژوهش با استفاده از نتایج آزمایشات xrd وicpms بر روی نمونه های برداشت‌شده از سنگ های آذرین، رسوبی و دگرگونی و نیز رسوبات حاصل از آنها و بررسی آماری غنی‌شدگی و تهی‌شدگی عناصر فلزی مهاجر، منشاء رسوبات تعیین گردید. بر اساس نتایج این پژوهش، روبیدیوم و نیکل، استرانسیوم، سرب، نیوبیوم و زیرکونیوم درسنگ‌های آذرین و اورانیوم، سرب، باریوم، تنگستن ، نیوبیوم ، زیرکونیوم در سنگ‌های رسوبی و زیرکونیوم، روبیدیوم، وانادیوم، باریوم، کبالت، نیوبیوم و نیکل در سنگ‌های دگرگونی می‌توانند به عنوان ردیاب رسوبات مورد استفاده قرار گیرند.

The source determination of sediments due to weathering of igneous, sedimentary and metamorphic rocks using the geochemical behavior of some basic and rare metal elements

During weathering, a significant proportion of the elements specially base and rare metals would migrate. Origin of sediments has been studied only through empirical methods or isotopes such as Cs137, which has always been a controversy about the results of these methods. Detecting the rules for migration and distribution of some metal elements in environments with different lithologies, can provide an appropriate and precise method for determining the origin of sediments. The existence of isolated and combined igneous, sedimentary and metamorphic rocks along with various weathering phenomena in north of the Shahrekord city provided an appropriate opportunity for this innovative research. In this research, the origin of sediments are determined using the result of XRD and ICPMS analyses on the samples from igneous, sedimentary, metamorphic rocks and their associated sediments and statistical analysis of the enrichments and depletions of migratory metals. Based on the results of this study, Rb, Ni, Sr, Pb, Nb, and Zr in igneous rocks, U, Pb, Ba, W, Nb, Ni, and Zr in sedimentary rocks and Zr, Rb, V, Ba, Co, Nb, and Ni in metamorphic rocks can be used as indicators for determination of sediment origin.