بررسی توزیع، آلودگی و خطر سلامت فلزات سنگین در غبار خیابان کلان شهر کرمانشاه

در سال های اخیر خشکسالی های طولانی و طوفان های غبار موجب ورود ذرات غبار به غرب کشور شده است. بار آلوگی این ذرات در کلان شهرکرمانشاه به دلیل جمعیت زیاد، توسعه مراکز صنعتی و وجود منابع مختلف آلاینده شهری ممکن است افزایش یابد. در این مطالعه غلظت شش فلز سنگین (کادمیم، کروم، مس، سرب، روی و نیکل) در غبار خیابان این شهر بررسی شد. بدین منظور تعداد 21 نمونه غبار خیابان برداشته و با استفاده از طیف سنج جرمی پلاسمای جفت شده القایی (icp-ms) تجزیه شد. نتایج نشان دهنده غلظت بالای کادمیم، مس، سرب و روی به ترتیب با میانگین 0.34، 128، 98.71، 282.14 میلی گرم بر کیلوگرم بود. به منظور بررسی شدت آلودگی ذرات غبار از ضریب غنی شدگی، شاخص بار آلودگی، شاخص خطر بالقوه بوم شناختی و شاخص خطر سلامت استفاده شد. نتایج این شاخص ها بیانگر آلودگی نسبتا زیاد فلزات سرب، روی، مس و کادمیم در بیشتر نقاط شهر نسبت به زمینه محلی است. با این وجود 42.85 درصد از ایستگاه ها شاخص خطر بوم شناختی کم و 52.3 درصد از ایستگاه ها شاخص خطر متوسط دارند. بیشترین مقدار خارج قسمت خطر (hq) برای مسیر بلع محاسبه شد و کروم و سرب بیشترین مقادیر را نشان دادند. با این حال، مقادیر شاخص خطر برای تمام فلزات سنگین مورد مطالعه به استثنا سرب در سه ایستگاه، برای کودکان کمتر از یک بود. نتایج تحلیل مولفه اصلی (pca) نشان داد کروم و نیکل عمدتا دارای منشا زمینزاد هستند و سایر فلزات بیشتر تحت تاثیر منابع انسانزاد قرار دارند.

Investigating distribution, contamination and health risk of heavy metals in street dust of Kermanshah Metropolis

In recent years, the long period of droughts and dust storms have caused dust particles to enter the west of the country. The large population, development of industrial centers and the existence of various sources of urban pollutants may increase the pollution load of dust particles in Kermanshah Metropolis. In this study, concentration of six heavy metals (Cd, Cr, Cu, Pb, Zn, and Ni) was investigated in street dust of this city. For this purpose, 21 street dust samples were collected and analyzed by ICPMS. The results showed high concentrations of Cd, Cu, Pb and Zn with a mean values of 0.34, 128, 98.71 and 282.24 mg/kg, respectively. Enrichment factor, pollution load index, potential ecological risk index and health hazard index were used to investigate the contamination level of dust particles. The results of these indices indicated relatively high levels of lead, zinc, copper and cadmium in most parts of the city. Also, 42.85% of the sampling sites have low ecological risk index and 52.30% of the stations show moderate risk index. The highest hazard quotient (HQ) was calculated for the ingestion pathway, particularly for Cr and Pb. However, the risk index values for all the studied heavy metals were below unity for children except for lead in three stations. Principal component analysis (PCA) showed that chromium and nickel were predominantly originated from geogenic sources and other elements were highly affected by anthropogenic sources.