برآورد میزان تغذیه سالانه قنات‌های دشت گناباد به وسیله روش‌های ایزوتوپی

دشت گناباد در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد. مهمترین روش استفاده از آب‌های زیرزمینی در این منطقه قنات است. در دشت گناباد سالانه حدود 19.5 میلیون مترمکعب آب زیرزمینی از طریق 26 رشته قنات با دبی های متغیر حدود 10 تا 120 لیتر در ثانیه تخلیه می‌گردد. در این تحقیق از 6 رشته قنات مهم دشت نمونه‌برداری شده و در آنها آنالیزهای ایزوتوپی با هدف تعیین میزان تغذیه سالانه قنات‌ها انجام شده است. نتایج ایزوتوپ‌های پایدار اکسیژن 18 و دوتریم نشان می‌دهد تغذیه قنات‌ها از طریق نفوذ آب بارش درون درز و شکاف‌های سازندهای آهکی و ماسه‌سنگی جنوب حوضه و همچنین نفوذ آب‌های سطحی حاصل از بارش در مخروط‌های آبرفتی دانه درشت حاشیه ارتفاعات حوضه اتفاق می‌افتد. خط شیب ایزوتوپی منطقه نشان می‌دهد تغذیه قنات‌ها از محدوده‌ای در ارتفاعات بین 2000 تا 2700 متر حوضه منشا می‌گیرد. میزان آبدهی و ترکیب ایزوتوپی قنات‌ها در فصل تر و خشک و ترکیب ایزوتوپی بارش‌ سالانه نشان می‌دهد حدود 28 تا 39 درصد آبدهی قنات‌ها مربوط به بارش‌های همان سال می‌باشد.

Estimation the annual recharge of Gonabad Plain qanats using isotopic methods

Gonabad Plain is located in arid and semiarid region. Qanat is the most important method for the exploitation of groundwater in this region. In Gonabad Plain, 19.5 million cubic meters of groundwater is annually extracted from 26 qanats whose flow rates vary from 10 to 120 lit/s. in this research, six major qanats of Gonabad Plain were sampled for isotopic analyses to determine the annual recharge of the groundwater of these qanats. The deuterium (D) and oxygen (18O) isotopes signatures demonstrate the origin of the groundwater of these qanats is infiltration of precipitation through fractures in the limestone and sandstone formations at the south of the basin and infiltration of surface water in the coarse grain alluvial cones at the south border of the plain. Isotopic gradient line of basin shows the groundwater recharge of these qanats originates from an area between 2000 to 2700 m a.s.l. Discharge amount and isotopic content of the groundwater of these qanats in wet and dry periods and isotopic composition of annual precipitation indicates approximately 28 to 39 percent of the qanats discharge is related to the precipitation of the same year.