بررسی کارایی مطالعات ریخت‌شناسی به منظور ارزیابی تنوع گونه‌ای جنس carassius (خانواده: کپورماهیان) در آب‌های داخلی ایران

ماهیان کاراس (genus: carassius) تا کنون به نقاط مختلف در دنیا از جمله ایران معرفی شده و غالباً به صورت گونه مهاجم در آمده اند. شناسایی گونه ها و بررسی تنوع در این جنس به علت شباهت ظاهری بالای بین آن ها بسیار مشکل بوده و ابهامات فراوانی به دنبال دارد (به دلیل پنهان بودن). این در حالی است که شناسایی گونه، به ویژه گونه های مهاجم، به منظور اتخاذ تصمیم های مدیریتی حائز اهمیت است. در این مطالعه سعی شده است که با بررسی 26 صفت ریخت سنجی (مورفومتریک) و 7 صفت شمارشی (مریستیک) در 80 نمونه ماهی کاراس از سه نقطه کشور، شامل 20 قطعه از آببندانی در شهرستان جویبار استان مازندران (حوضه آبریز هراز – قره سو) ( carassius sp.)، 30 قطعه از تالاب شادگان (c. auratus) و 30 قطعه از تالاب انزلی (c. gibelio)، میزان تفکیک پذیری آن ها ارزیابی شود. نتایج آزمون تجزیه به مولفه های اصلی (pca) با مجموع درصد واریانس 32/31 درصد برای مولفه اول و دوم نتوانست به خوبی افراد را تفکیک کند. با انجام آنالیز cva/manova (df=2, f=4.69, p<0.05, wilk’s lambda= 0.5) و ضریب تصحیح bonferroni مشخص گردید که نمونه جمعیتی تالاب شادگان از دو نمونه جمعیتی تالاب انزلی و آببندان مازندران تفکیک می شود. آزمون dfa نیز نشان داد که به طور میانگین 8/98 درصد کل افراد به درستی به گروه های خود منتسب می شوند. تفاوت ریختی مشاهده شده می تواند ناشی از اختلاف بین گونه ای باشد، اما باید توجه نمود که احتمال وقوع هیبریداسیون، سطوح پلوئیدی متفاوت و تغییرات گسترده ریختی نسبت به شرایط متفاوت محیطی از دیگر عوامل تاثیرگذار در تنوع ریختی گونه های جنس carassiusمی باشد.