چالش های آرایه شناختی در خانواده کپورماهیان: مطالعه موردی ماهیان استان فارس

سیستماتیک ماهی علمی فعال و پویا است که به  شناسایی، نامگذاری و بررسی روابط تکاملی ماهیان در گذشته و حال می پردازد. این علم از یک سو سیاهه ویژگی های انحصاری یک آرایه و از سوی دیگر سیاهه ویژگی های عمومی مشترک آن با سایر آرایه ها را ارائه داده و سپس به تحلیل علل بروز  این ویژگی ها از دید تکاملی   می پردازد. ریخت شناسی، آناتومی، جنین شناسی، فیزیولوژی، اکولوژی،  ژنتیک و زیست شناسی سلولی مولکولی (بویژه در سال های اخیر)، ابزارهای مناسبی را در اختیار متخصصین علم سیستماتیک قرار داده و وضعیت آرایه شناسی شمار زیادی از تاکسون ها را در صنوف راسته، خانواده، جنس و گونه تغییر داده و روابط تبارشناختی آنها را به چالش کشیده است. یکی از این آرایه ها با تنوع گونه ای بالا، که وضعیت تاکسونومیکی آنها دگرگون شده است خانواده کپور ماهیان است. استان فارس با دارا بودن اقلیم های  متفاوت، حوضه های آبریز مختلف و تاریخ زمین شناسی جالب، زیستگاه شمار متنوعی از ماهیان، بویژه کپور ماهیان است. مروری بر منابع گذشته و اخیر کپورماهیان فارس نشان از تغییرات وسیع آرایه شناسی آنها دارد. نتایج نشان می دهد غیر از تغییر در صنوف (alburnus, alburnoides, chondrostoma, hypophthalmichthys, ctenopharyngodon, psudorasbora)، گونه های جدیدی توصیف شده (garra mondica) و شماری در لیست مترادف ها قرار گرفته (alburnus mossulensis) است. بر اساس یافته های مولکولی گونه هایی که در گذشته  در خانواده کپورماهیان در نظر گرفته می شد، در حال حاضر در 4 خانواده cyprinidae, gobionidae, leuciscidae, xenocyprididae   قرار می گیرند. در این مقاله ضمن ترسیم درخت تبارشناختی اعضای این خانواده ها، به بررسی روابط تبارشناختی آنها پرداخته شده است.