بررسی اثر نااطمینانی نرخ ارز بر مصرف خانوارهای ایرانی (بازه زمانی1360 -1396)

مصرف به عنوان یکی از مفاهیم کلیدی اقتصاد کلان و چرخه اقتصادی، نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی ایفا می کند. الگوی مصرف نیز به عنوان یکی از مباحث اصلی نظریه مصرف، جایگاه ویژه ای را در نظریه های مربوط به رشد و توسعه اقتصادی به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر، در هر اقتصادی نوسانات نرخ ارز به علت اثرگذاری بر سایر متغیرهای اقتصادی از مهمترین مسائل مورد بحث می باشد. یکی از متغیرهایی که تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز قرار می گیرد مصرف است. اگر قیمت کالا های خارجی ثابت باشد و پول داخلی تضعیف شود، قیمت کالا های وارداتی بر حسب پول داخلی افزایش می یابد. با توجه به این که کالا های وارداتی نوعاً می تواند شامل کالای مصرفی و یا کالای واسطه ای باشد؛ لذا در کالاهای مصرفی به طور مستقیم و در کالاهای واسطه ای از طریق افزایش هزینه تولید کالای داخلی موجب افزایش قیمت کالا های مصرفی می شود. در طی چهار دهه ی گذشته شاهد نوسانات زیاد نرخ ارز در ایران بوده ایم. هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر نااطمینانی نرخ ارز بر متوسط مصرف خانوار در اقتصاد ایران در بازه زمانی سال های 1360-1396 به صورت سالانه است. بدین منظور، از مدل واریانس ناهمسانی شرطی خود رگرسیو تعمیم یافته (garch) برای اندازه گیری نااطمینانی نرخ ارز استفاده شده است. برای برآورد روابط بین نااطمینانی نرخ ارز و مصرف خانوار در بلند مدت از مدل انگل گرنجر و درکوتاه مدت از مدل تصحیح خطا (ecm) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که در بلندمدت نااطمینانی نرخ ارز با مصرف خانوار رابطه منفی دارد به عبارت دیگر، افزایش نااطمینانی نرخ ارز منجر به کاهش مصرف می شود. اما، در کوتاه مدت این دو متغیر باهم رابطه مثبت دارد یعنی با افزایش نااطمینانی نرخ ارز، مصرف خانوار افزایش می یابد. همچنین نتایج این مقاله نشان داد که تقریباً بیش از 7 درصد انحرافات میزان مصرف از مقدار تعادلی بلندمدت خود، پس از گذشت یک دوره یک ساله از بین می رود.