تحلیلی بر محتوای محیط‌زیستی کتب درسی هدیه‌های آسمانی دوره ابتدایی

حفاظت از محیط‌زیست به آحاد جامعه وابسته است و طرز تلقی و نگرش آنان، بر نوع رفتار آن‌ها با محیط‌زیست تاثیر می‌گذارد. امروزه، وخامت بحران‌های زیست‌محیطی تا حدی است که حیات انسان و سایر موجودات کره خاکی را به مخاطره انداخته است. این پژوهش از لحاظ ماهیت و هدف از نوع کاربردی و از لحاظ روش پژوهش، توصیفی مبتنی بر رویکرد پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 92-93 بوده که با توجه به حجم 19950 نفری جامعه پژوهش و با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 377 نفر از آنان به‌عنوان نمونه، از مناطق 19 گانه شهر تهران و با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسش‌نامه محقق ساخته بود که روایی صوری و محتوایی آن با بهره‌گیری از نظرات کارشناسان محیط‌زیست و آموزش‌وپرورش مورد تایید قرار گرفت و پایایی پرسش‌نامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 83/0 برآورد گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی، انحراف معیار و میانگین و غیره) و آمار استنباطی (آزمون خی دو، (کااسکوئر)) و از طریق نرم‌افزار spss انجام شد. نتایج پژوهش به لحاظ آماری بیان‌گر آن بود که بین هنجارهای فرهنگی و ارایه آموزش‌های محیط‌زیستی و ارایه الگوهای فرهنگی محیط‌زیستی در محتوای کتب درسی (هدیه آسمانی) و ارتقاء سواد محیط‌زیستی و مطابقت محتوای محیط‌زیستی کتب دوره ابتدایی (هدیه آسمانی) با آیات مبارک قرآنی و نقش ادیان قبل از اسلام (پیامبران اولوالعزم) در حفاظت از محیط‌زیست رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و این نشان از قابل‌قبول بودن فرضیات دارد؛ بنابراین با توجه به این‌که دین اسلام تمام ابعاد زندگی انسان را دربرمی گیرد، ارزش‌های ناشی از دین نیز باید به‌صورت متوازن در کتاب‌های درسی منعکس شود. مراکز علمی و پژوهشی موظف‌اند تا ضمن پرداختن به مبانی ارزشی و اعتقادی جامعه، آن نوع (فلسفه، دین و فرهنگ) مرتبط با اخلاق محیط‌زیستی را توسعه دهند که به حفظ محیط‌زیست کمک کند و راهنمای عقل انسان در تعامل با آن باشند.