پهنه‌بندی سیلاب با استفاده از ahp و arcgis (مطالعه موردی: استان سمنان)

سیل از پدیده‌های مخرب طبیعی است. به‌طورکلی، سیل‌خیزی، وضعیت سیلاب در هر حوضه را مشخص می‌کند. عوامل بسیاری در بروز سیلاب‌های کشور نقش دارند که از آن میان می‌توان به رخداد بارش‌های شدید، ذوب ناگهانی برف در منطقه کوهستانی، عملکرد هم‌زمان هر دو عامل و غیره اشاره کرد. استفاده از روش‌های نوین سیستم اطلاعات جغرافیایی و تحلیل سلسله مراتبی در پهنه‌بندی پتانسیل سیل‌خیزی استان سمنان موضوع اصلی این تحقیق را تشکیل داده است. در این راستا تولید، تلفیق و ترکیب لایه‌های اطلاعاتی موثر ازجمله فاکتورهای کاربری اراضی، میزان بارندگی، نوع خاک، تراکم آبراهه و زهکش، زمین‌شناسی، طبقات ارتفاعی، شیب و cn برای شناسایی این پهنه‌ها با تاکید بر توانمندی سیستم اطلاعات جغرافیایی موردتوجه قرارگرفته است. سپس با تهیه لایه‌های موردنیاز استان سمنان، اقدام به تعیین وزن لایه‌ها بر اساس میزان اهمیت آن‌ها در بروز سیلاب گردید. پس از وزن‌دهی نهایی، لایه‌ها به‌صورت دوبه‌دو (ahp) توسط نرم‌افزار expert choice مقایسه و ماتریس حاصل از مقایسه‌ها به نرم‌افزار arcgis منتقل و ضریب نهایی برای هر لایه تعیین شد. در نهایت با اعمال این ضرایب از طریق منوی raster calculator در نرم‌افزار arcgis نقشه پهنه‌بندی خطر سیلاب در استان سمنان تهیه گردید. نقشه پهنه‌بندی خطر سیلاب نشان داد که حدود 54/98 درصد از محدوده نقشه در پهنه خطر کم، 28/76 درصد در پهنه خطر زیاد و 20/24 درصد در پهنه خطر متوسط ازلحاظ سیل‌گیری قرار دارند. همچنین نتایج وزن‌دهی عوامل موثر در ایجاد سیلاب نشان داد که کاربری اراضی با وزن 0/171 و میزان بارش با وزن 0/155 دارای بیشترین وزن در ایجاد سیلاب در استان سمنان بوده‌اند.