روحانیت و دموکراسی (مطالعه موردی: آرا و اندیشه های آیت اله محمدتقی مصباح یزدی)

شناخت ابعاد روحانیت و نگرش این نهاد به مفهوم دموکراسی سرفصلی مهم از تاریخ سیاسی ایران خصوصاً در بعد از انقلاب اسلامی ایران است که در این دوره برای اولین بار قدرت سیاسی در اختیار این نهاد مذهبی قرار گرفته است. بر این اساس هدف اصلی مقاله حاضر پاسخ به این پرسش است که فهم و برداشت روحانیت سنتی از دموکراسی چگونه بوده است؟ برای پاسخ به این پرسش با استفاده از مدل های دموکراسی «دیوید هلد» این گمانه را مطرح ساختیم که روحانیت سنتی با رد مدرنیته و بنیان های نظری دموکراسی بر پایه نوعی اسلام فقاهتی، متحجر و سنتی نگرشی آمرانه و محافظه کارانه به دموکراسی داشته است. این نوشتار با روش کیفی اندیشه آیت اله مصباح یزدی را به عنوان نماینده روحانیت سنت گرا انتخاب نموده و بر اساس شاخص های هفت گانه دموکراسی دیوید هلد مورد آزمون قرار داده است.مطالعات و بررسی‌ها نشان دادند که روحانیت سنت گرا به نمایندگی آیت‌اله مصباح بر پایه فقه سنتی و با تفسیری ظاهری از شریعت در برابر دموکراسی و مولفه‌های آن مقاومت ورزیده است و تا زمانی که این طیف از روحانیت نوعی رابطه و پل دیالکتیکی میان عقلانیت دینی و سنتی با عقلانیت جدید در راستای دموکراسی برقرار نکند جهان شیعه با نمایندگان روحانی خود با خطر بنیادگرائی مواجهه خواهد شد.