بررسی چیستی جامعه و تاریخ و نتایج آن؛ بر مبنای دیدگاه شهید مطهّری

نوع شناخت یک مکتب از جامعه و از تاریخ و طرز برداشت آن از این ‌دو، نقش تعیین کننده در ایدئولوژی آن مکتب دارد. به همین دلیل، از جمله مباحثی که شهید مطهّری در سال‌های پایانی عمر خویش به آن اهتمام ویژه‌ای داشته‌ اند، مساله جامعه و تاریخ است. ایشان علّت گرایش انسان به زندگی اجتماعی، را ناشی از ذات و طبیعت انسان دانسته و معتقدند جامعه، ترکیب حقیقی مخصوصی است که در عین داشتن وجود و شخصیت و طبیعت واحد، اجزای آن استقلال نسبی خود را حفظ کرده‌ اند و بر اساس نظریّه فطرت، چگونگی آزادی و اختیار افراد نسبت به جامعه را تبیین می‌ نمایند. این مسئله نقش موثری در تبیین حکمرانی مطلوب و فهم وظایف ذاتی و عرضی حکومت دارد. وجود شخصیت و طبیعت واحد برای جامعه، نتایج مهمّی در پی خواهد داشت. در این مقاله به واکاوی نظریّه شهید مطهّری و آثار و نتایج آن پرداخته‌ شده‌ است.

examining the identity of society and history and its results; based on ayatollah mutahhari’s viewpoint

the type of cognition of a school of society and history and its understanding of these two, plays a determining role in its ideology. for this reason, one of the most important topics that ayatollah mutahhari paid special attention to, in the final years of his life, is the issue of society and history. he believed that the human tendency to social life is originated from his/her nature (fitrah). according to him, society has a real identity and benefits from special combination; i.e., while having a unique existence and personality and nature, its components (members) have preserved their relative independence. ayatollah mutahhari based on his theory of fitrah explains individual’s freedom and authority in the society. this issue plays an effective role in explaining the desirable governance, and understanding intrinsic and non-intrinsic duties of the government. in fact, this research demonstrates that the existence of a unique personality and nature for society has important consequences. therefore, in this article, ayatollah mutahhari’s theory on this matter and its consequences has been studied.