موزه و مرکز اسناد جنبش جنگلِ دانشگاه گیلان و نقش آن در پیوند جامعه دانشگاهی با هویت فکری و فرهنگی جامعه

جنبش جنگل(1293-1300/ 1914-1920 م.) یکی از جنبش های مهم یکصد سال اخیر به شمار می-رود که شکل گیری آن تاثیر زیادی بر تحولات داخلی و بین المللی ایران و دنیای پیرامونی آن روز داشت. این جنبش با ماهیت ضد استعماری پای در عرصه مبارزات سیاسی نهاد و در اندک مدتی توانست توجه گروه های متوسط شهری، روستایی و طبقات فرودست جامعه را به خود جلب کند. با این حال روابط روس ها با ایران از تاسیس جنبش تا فروغ آن را می توان به سه دوره تقسیم نمود. دوره نخست جنبش هم زمان با حاکمیت روسیه تزاری بود. روس های تزاری هدفی جز نابودی جنبش در سر نمی پروراندند. دوره دوم از شروع انقلاب بلشویکی تا اعلان جمهوری توسط نیروهای رادیکال در جنبش را شامل می شود؛ در این دوره بلشویک ها حمایت بی چون و چرایی از جنگلی ها داشتند، اما پس از مایوس شدن بلشویک ها از میرزا و عدم همراهی میرزا کوچک خان با سیاست های روس های سرخ، شوروی با سیاست های انگلستان و دولت مرکزی ایران همراه شده و بستر شکست جنبش جنگل را فراهم کرد. بلشویک ها در روز های آغازین انقلاب خود با طرح انترناسیونالیسم جهانی و سیاست کمونیسم، جنبش جنگل را به عنوان نماد حرکت ضد فئودالی شرق معرفی و با حمایت ظاهری از آن به دنبال گسترش نفوذ و قدرت چانه زنی خود در سیاست های جهانی در نظر داشتند. سیاست انگلستان در دوره ی تزارها، محدود نمودن سیاست توسعه طلبانه تزارها صرفاً در شمال ایران بود. اما پس از وقوع انقلاب بلشویکی و اتحاد آن ها با جنگلی ها و همچنین گسترش دامنه ی تبلیغات آن ها در سراسر ایران و جهان شرق، انگلیسی ها برای حذف زمینه نفوذ بلشویک ها درصدد نابودی جنبش جنگل برآمدند. در نتیجه با توجه به اجماع دولت های بزرگ جهت سرکوب جنبش و هم دست شدن آنان با دولت مرکزی جهت انجام این امر، جنبش جنگل پس از هفت سال مبارزه با استعمار خارجی و همچنین استبداد داخلی در آذرماه 1300 خ خاموش شد. لذا دانشگاه گیلان به عنوان یک مجموعه علمی و پژوهشی برای حفظ هویت بومی و همچنین ارتباط نسل امروز و فردا با دستاوردهای تاریخی و سیاسی و تاریخ سرزمین گیلان طرح موزه و مرکز اسناد جنبش جنگل را طرح ریزی نموده و از سال 1398 خ. به بهره برداری رسیده است. قرار گرفتن این مجموعه در کنار محوطه سلیمانداراب و مقبره کوچک جنگلی موجب شده است تا مجموعه سلیمانداراب از پشتوانه علمی و آموزش برخودار شود و علاوه بر افزایش دانش و آگاهی عمومی شهروندان مجموعه ای مستند از جنبش جنگل در اختیار پژوهشگران و همچنین بازدیدکنندگان این مجموعه را در اختیارشان قرار دهد. در پژوهش پیش رو نگارندگان ضمن معرفی موزه و مرکز آرشیو جنگل تلاش دارند تا نقش این موزه ی دانشگاهی را در بازشناسی تحولات تاریخ معاصر گیلان مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند.

ـــ

ـــ