حقوق شرعی مردم در تاسیس دولت از منظر امام خمینی، تاملی در مستندات قرآنی و روایی

پژوهش حاضر دربارۀ حقوق سیاسی مردم از منظر امام خمینی در هنگام تاسیس نظام سیاسی بحث کرده است. مساله این است که از منظر امام خمینی مردم در هنگام تاسیس دولت از چه حقوقی برخوردارند و مبنای قرآنی و روایی آن چیست؟ فرضیه این است که از منظر امام خمینی مردم در هنگام تاسیس حکومت از طریق بیعت در صدر اسلام و یا راه‌های مناسبِ شرایطِ کنونی از قبیل شرکت در همه‌پرسی و انتخابات، با اعلام رضایت خود حکومت را به‌مثابۀ امری قراردادی تاسیس می‌نمایند و بدون آن تاسیس حکومت از منظری شرعی نامشروع خواهد بود. مجموعه‌ای از استدلال‌های قرآنی و روایی بر این امر دلالت دارد که مردم در عرصۀ سیاسی صاحب حق‌اند و بدون رضایت آنان حکومت مشروع برپاشدنی نیست. نتیجۀ نهایی این است که هر چند مشروعیت حکومت در اسلام بر وجود شرایط پیشین خاصی استوار است، در هنگام تاسیس حکومت تا رضایت مردم احراز نگردد، حکومت تاسیس شده نامشروع خواهد بود.