تاثیر کانی‌شناسی اولیه بر گسترش ریزتخلخل‌ها در مخازن کربناته، پرمین بالایی، جنوب ایران

ریز‌تخلخل‌ها از اهمیت بسیاری در مخازن کربناته خاورمیانه برخوردار هستند چراکه با توجه به کاهش ذخیره مخازن متعارف، تولید در آینده از این مخازن صورت خواهد گرفت. بخش بالایی پرمین در خلیج فارس به عنوان یک مخزن متراکم با تخلخل بالا و تراوایی پایین شناخته می‌شود. کانی‌های مختلف کربناته شامل کلسیت، دولومیت و آراگونیت در این مخزن حضور دارند که با توجه به پاسخ متفاوت به فرآیندهای دیاژنز جوی، تخلخل‌های متفاوت دارند. این مطالعه با استفاده از داده‌های پتروگرافی، پتروفیزیکی و ژئوشیمیایی به بررسی تاثیر کانی‌شناسی اولیه بر گسترش ریزتخلخل‌ها در توالی پرمین پایانی یک چاه در بخش مرکزی خلیج فارس می‌پردازد. از 120 متر مغزه، نمونه‌های پلاگ و مقطع نازک، هر 30 سانتی‌متر تهیه گردید. تخلخل نمونه‌ها در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد و تخلخل به دست آمده از قانون بویل با تخلخل مشاهده شده در مقاطع نازک مقایسه گردید تا میزان ریزتخلخل‌ها مشخص گردد. آنالیز عنصری استرانسیوم به همراه میزان عنصر اورانیوم از داده‌های چاه‌پیمایی از همین چاه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی تغییرات این دو عنصر نشان داد که دو بخش کلسیتی و یک بخش آراگونیتی در این مخزن وجود داشته است. در ابتدای پرمین پایانی، دریا اسیدی بوده و کلسیت نهشته شده است. سپس ph آب کاهش یافته و آراگونیت کانی غالب بوده است. در انتهای پرمین و به سمت مرز پرمین تریاس، مجدد دریاهای اسیدی وجود داشته که در نهایت به انقراض بزرگ ختم می‌گردد. در بخش آراگونیتی، مقادیر بالای استرانسیوم و اورانیوم نشان دهنده کانی‌شناسی اولیه آراگونیت است. آراگونیت در شرایط عادی آب دریا و کلسیت در شرایط اسیدی نهشته شده است. این تغییر در کانی‌شناسی اولیه، سبب تغییر در نرخ انحلال در رسوبات شده و در نتیجه مقادیر متفاوت ریزتخلخل در این بخش‌های مخزنی گسترش یافته است. آراگونیت‌ها ناپایدارتر بوده و در نتیجه قابلیت انحلال بیشتری داشته‌اند. در مقابل کانی کلسیت کمتر حل شده و در نتیجه ریزتخلخل کمتری در آن گسترش یافته است. بر همین اساس دریاهایی با شرایط خنثی آب دریا از نگاه اسیدی و بازی، قابلیت بیشتری برای ته‌نشست آراگونیت و در نتیجه تشکیل مخازن متراکم را دارند.